Schakelaar
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een schakelaar is een component in een elektrisch circuit dat de elektrische stroomkring kan maken (sluiten) of verbreken (openen) door de geleiding te onderbreken of te herstellen.
Omschrijving
Schakelaars zijn fundamentele onderdelen in elektrische installaties en zorgen ervoor dat elektrische stroom naar apparaten of verlichting kan worden in- of uitgeschakeld. Ze variëren in bediening en functie. De bekendste toepassing is de lichtschakelaar in woningen.
Soorten schakelaars
Er bestaan diverse soorten schakelaars voor verschillende toepassingen:
- Enkelpolige schakelaar: Schakelt één draad (meestal de fasedraad) en wordt gebruikt voor het in- en uitschakelen van bijvoorbeeld een lamp vanaf één locatie.
- Wisselschakelaar: Maakt het mogelijk om een lichtpunt vanaf twee verschillende plaatsen te bedienen, bijvoorbeeld aan het begin en einde van een gang of trappenhuis.
- Serieschakelaar: Combineert twee enkelpolige schakelaars in één behuizing, waarmee twee afzonderlijke lampen of groepen verlichting vanaf één punt kunnen worden bediend.
- Kruisschakelaar: Wordt gebruikt in combinatie met twee wisselschakelaars om een lichtpunt vanaf drie of meer plaatsen te bedienen. De kruisschakelaar wordt tussen de wisselschakelaars geplaatst.
- Dubbelpolige schakelaar: Onderbreekt zowel de fase- als de nuldraad en wordt vaak toegepast in vochtige ruimtes zoals badkamers voor extra veiligheid.
- Hoofdschakelaar: Een schakelaar die de gehele elektrische installatie van een gebouw spanningsvrij kan maken. Deze bevindt zich vaak in de meterkast.
- Aardlekschakelaar: Een beveiligingsschakelaar die de stroom automatisch uitschakelt bij detectie van lekstroom, om elektrische schokken en brand te voorkomen.
Toepassing in de bouw
In de bouw worden schakelaars toegepast in vrijwel elke elektrische installatie. Naast de bekende lichtschakelaars zijn er ook schakelaars voor het bedienen van rolluiken, ventilatiesystemen, verwarming en andere elektrische apparaten. Bij het aanleggen van elektrische circuits is het essentieel om de juiste soort schakelaar te kiezen afhankelijk van de functie en het aantal benodigde bedieningspunten. Op bouwtekeningen worden schakelaars met specifieke symbolen aangeduid om het type schakeling weer te geven. Veiligheid staat voorop bij het werken met elektra, en het uitschakelen van de stroom met de hoofdschakelaar is een belangrijke eerste stap bij installatie- of onderhoudswerkzaamheden.
Vergelijkbare termen
Drukschakelaar
Gebruikte bronnen: