Wateroverspanning
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Wateroverspanning is de tijdelijke verhoging van de waterspanning in met water verzadigde grond die optreedt wanneer de spanningstoestand in de grond verandert, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een belasting.
Omschrijving
In de grondmechanica treedt wateroverspanning op wanneer de druk in het poriewater groter wordt dan de hydrostatische druk die op basis van het grondwaterpeil verwacht zou worden. Dit kan gebeuren bij het aanbrengen van een belasting, zoals een ophoging of een constructie, op een samendrukbare grondlaag, zoals klei of veen. Het poriewater kan niet direct wegstromen, waardoor de druk toeneemt. Deze tijdelijk verhoogde druk vermindert de effectieve spanning in de grond, wat gevolgen kan hebben voor de stabiliteit en zettingen van constructies. Het goed in kaart brengen en beoordelen van wateroverspanningen is daarom van belang bij civieltechnische projecten, met name bij het bouwen op slappe bodems of bij het aanleggen van dijken.
Oorzaken en gevolgen
Wateroverspanning kan ontstaan door een toename van de drukkracht in de grond, bijvoorbeeld door de aanleg van een ophoging, of juist door het ontlasten van de grond, zoals bij het maken van een bouwput. De snelheid waarmee de wateroverspanning afneemt (dissipeert) is afhankelijk van de doorlatendheid van de grond en bepaalt mede het consolidatieproces en de daarmee samenhangende zettingen. Grote wateroverspanningen kunnen leiden tot problemen met de stabiliteit van constructies of overmatige zettingen na de bouw.
Meting en berekening
Waterspanningen, inclusief wateroverspanningen, worden gemeten met behulp van piëzometers of waterspanningssondes, zoals bij conusonderzoek met een piëzo-conus. Een dissipatietest is een meting waarbij de afname van de waterspanning wordt geregistreerd tijdens een onderbreking van het sondeerproces. Deze metingen zijn belangrijk om inzicht te krijgen in de waterdoorlatendheid van de grondlagen en het consolidatiegedrag.
Vergelijkbare termen
Overspanning
Gebruikte bronnen: