Nivelleerinstrument
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een nivelleerinstrument, ook wel waterpasinstrument genoemd, is een meetinstrument dat wordt gebruikt om hoogteverschillen te meten en een horizontaal vlak te bepalen bij landmeetkundige en bouwkundige werkzaamheden.
Omschrijving
Het nivelleerinstrument is een essentieel meetinstrument in de bouw en civiele techniek voor het nauwkeurig bepalen van hoogtes en het uitzetten van horizontale lijnen. Het bestaat doorgaans uit een kijker die op een statief wordt geplaatst. Met behulp van een libel (waterpas) wordt ervoor gezorgd dat de zichtlijn perfect horizontaal is. Door een nivelleerstaf (meetlat) op verschillende punten te plaatsen en door de kijker af te lezen, kunnen hoogteverschillen tussen deze punten worden vastgesteld. De kijker is voorzien van een draadkruis om precieze aflezingen mogelijk te maken.
Toepassingen
Nivelleerinstrumenten worden breed ingezet in de bouw en GWW (grond-, weg- en waterbouw). Belangrijke toepassingen zijn onder andere het uitzetten van bouwprojecten, het controleren van funderingen, het aanleggen van wegen en parkeerplaatsen, en het bepalen van grondhellingen voordat bijvoorbeeld leidingen worden gelegd. Ze zijn onmisbaar voor het creëren van vlakke oppervlakken en het zorgen voor nauwkeurige hoogtemetingen, zowel binnen als buiten.
Soorten
Er zijn verschillende typen nivelleerinstrumenten. Traditionele optische nivelleerinstrumenten maken gebruik van lenzen en prisma's. Daarnaast zijn er digitale nivelleerinstrumenten, die vaak geavanceerdere functies bieden zoals automatische hoogteberekeningen en dataopslag. Ook zijn er laserinstrumenten, zoals kruislijnlasers, die zelfnivellerende lijnen projecteren voor horizontale en verticale uitlijning.
Vergelijkbare termen
Waterpas
Gebruikte bronnen: