Molen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een molen is een werktuig met een draaiend mechaniek en een aandrijving, dat kan dienen voor het verwerken van materialen, het transporteren van water, of het opwekken van energie.
Omschrijving
Molens zijn bouwwerken of installaties die verschillende functies kunnen hebben, afhankelijk van hun aandrijvingsbron en interne mechaniek. Traditioneel werden molens aangedreven door natuurlijke krachten zoals wind (windmolens) of stromend water (watermolens). Daarnaast bestaan er ook molens die aangedreven worden door spierkracht van mens of dier, zoals handmolens, tredmolens en rosmolens, of door een motor. De toepassing van molens varieert sterk. Ze kunnen worden gebruikt voor het malen van granen (korenmolens), persen van oliehoudende zaden (oliemolens), zagen van hout (houtzaagmolens), het verplaatsen van water voor polders en droogmakerijen (poldermolens of watermolens in de zin van een gemaal), of het opwekken van elektriciteit (moderne windmolens en waterkrachtcentrales). De constructie van een molen hangt nauw samen met het type en de functie ervan. Windmolens vangen wind met wieken, terwijl watermolens de kracht van stromend water benutten met een waterrad of turbine. Het inwendige 'gaande werk' van een molen bestaat uit diverse onderdelen die de opgevangen energie overbrengen op het werktuig dat de specifieke taak uitvoert, zoals maalstenen, pompen of zaagramen. Historisch gezien speelden molens een belangrijke economische en waterstaatkundige rol in het landschap en de infrastructuur. Tegenwoordig hebben veel historische molens nevenbestemmingen gekregen naast hun oorspronkelijke functie, om hun behoud te waarborgen.
Soorten Molens naar Aandrijving
Molens kunnen worden ingedeeld naar de energiebron die ze gebruiken:
- Windmolen: Aangedreven door wind met behulp van wieken.
- Watermolen: Aangedreven door stromend water via een waterrad of turbine.
- Rosmolen: Aangedreven door de spierkracht van een paard (ros).
- Handmolen: Kleinere molen aangedreven met handkracht.
- Tredmolen: Aangedreven door een persoon of dier dat in een tredrad loopt.
- Watervluchtmolen: Een combinatie die zowel door water als wind aangedreven kan worden.
Soorten Molens naar Functie
Naast aandrijving kunnen molens ook worden onderscheiden op basis van hun functie:
- Korenmolen: Gebruikt voor het malen van graan.
- Poldermolen/Boezemmolen: Dient voor het oppompen of verplaatsen van water, essentieel voor waterbeheer.
- Industriemolen: Een bredere categorie voor diverse industriële toepassingen, zoals oliemolens (persen van olie), zaagmolens (zagen van hout), verfmolens en papiermolens.
- Windmolen (moderne): Specifiek voor het opwekken van elektrische energie.
- Betonmolen: Een werktuig met een draaiende trommel om bestanddelen voor beton te mengen.
Vergelijkbare termen
Windturbine
Gebruikte bronnen: