Herenboerderij
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een herenboerderij is oorspronkelijk een grootschalig landbouwbedrijf met een aanzienlijk stenen hoofdgebouw, dat diende als woonhuis voor de eigenaar en tevens functionele agrarische bijgebouwen omvatte.
Omschrijving
De term 'herenboerderij' kan verwijzen naar verschillende concepten. Enerzijds beschrijft het historisch gezien een type boerderij uit bijvoorbeeld de Romeinse tijd (villa rustica) of later in Nederland, waarbij een welgestelde eigenaar (herenboer) op afstand leiding gaf aan het agrarische bedrijf en zelf in het comfortabele hoofdgebouw woonde. Deze boerderijen, vaak gebouwd vanaf de 17e of 18e eeuw, kenmerken zich door een statige architectuur die lijkt op een villa, met een rijk uiterlijk en decoratieve elementen. Het woongedeelte was duidelijk luxueuzer dan de bedrijfsgedeelten zoals stallen en schuren. Anderzijds wordt 'Herenboerderij' tegenwoordig ook gebruikt als naam voor een modern concept waarbij een groep burgers samen eigenaar is van een kleinschalig, coöperatief gemengd boerenbedrijf. Bij dit moderne concept nemen de leden samen een boer in dienst en zijn ze nauw betrokken bij de productie van hun voedsel, veelal gericht op natuurgedreven en circulaire landbouw.
Historische context
Historische herenboerderijen, zoals de Romeinse villa rustica, waren bedoeld als zowel productief landbouwbedrijf als comfortabel buitenverblijf voor de eigenaar. In Nederland kwamen deze boerderijen voor in diverse regio's met vruchtbare grond en werden ze bewoond door welvarende boeren die vaak personeel in dienst hadden voor het landwerk.
Huidige initiatieven
Het concept 'Herenboeren' anno nu betreft coöperaties van burgers die gezamenlijk eigenaar zijn van een boerderij. Leden zijn betrokken bij de bedrijfsvoering, er wordt een boer in loondienst genomen en de focus ligt op duurzame, natuurgedreven voedselproductie voor de leden.
Vergelijkbare termen
Stolpboerderij
Gebruikte bronnen: