Boogsluitsteen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De boogsluitsteen, ook wel sluitsteen genoemd, is de middelste en laatst geplaatste steen in de top van een gemetselde boog of gewelf, die zorgt voor de afsluiting en constructieve stabiliteit.
Omschrijving
De sluitsteen is een essentieel constructief onderdeel van een boog of gewelf. Door het plaatsen van de sluitsteen wordt de verbinding tussen de boog- of gewelfdelen voltooid, waardoor de constructie zelfdragend wordt en de druk van bovenliggende elementen zijdelings wordt afgevoerd naar de steunpunten. Naast de constructieve rol heeft de sluitsteen vaak ook een esthetische functie en kan deze gedecoreerd zijn met beeldhouwwerk, ornamenten of inscripties, zoals een jaartal of huisnummer.
Materialen en Vormen
Sluitstenen zijn traditioneel vaak uitgevoerd in natuursteen, zoals Belgisch hardsteen, graniet of basalt, vanwege de constructieve belasting op dit punt. Ze zijn veelal wigvormig of trapeziumvormig om goed in de boog te passen. Er bestaan ook specifieke vormen zoals de diamantkop, een steen in piramidevorm of schildvorm die als sluitsteen kan dienen bij vensterbogen. Een rijk bewerkte sluitsteen in een boog wordt ook wel agraffe genoemd.
Toepassing en Functie
Sluitstenen worden toegepast in diverse boogconstructies, zoals boven ramen, deuren, poorten, in bruggen en in gewelven. In een gewelf wordt de sluitsteen ook wel gewelfsleutel genoemd en verbindt deze de ribben met elkaar. De steen wordt als laatste geplaatst nadat de aanzetstenen (de eerste stenen aan de basis van de boog) en de boogstenen (voussoirs) zijn aangebracht. Pas na het plaatsen van de sluitsteen is de boog in principe zelfdragend en kan een eventueel formeel (tijdelijke ondersteuning) worden verwijderd. Wanneer een sluitsteen in een gewelf ver naar beneden hangt, spreekt men van een druiper of doorhangende sluitsteen.
Vergelijkbare termen
Boogconstructie
Gebruikte bronnen: