Beperkte ruimte
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een beperkte ruimte is een afgesloten of gedeeltelijk afgesloten ruimte die niet ontworpen is voor langdurig verblijf van personen, met beperkte toegang en ventilatie, en waar gevaarlijke omstandigheden kunnen voorkomen.
Omschrijving
Beperkte ruimten, ook wel besloten ruimten genoemd, zijn werkplekken die niet bedoeld zijn voor continu menselijk verblijf en waar specifieke risico's aanwezig kunnen zijn. Deze risico's hangen samen met de beperkte toegankelijkheid, vaak via nauwe openingen, en een potentieel gevaarlijke atmosfeer door bijvoorbeeld zuurstoftekort, aanwezigheid van giftige of brandbare stoffen, of bedwelming. Ook fysieke gevaren zoals beknelling, vallen, vallende voorwerpen of gevaarlijke temperaturen kunnen voorkomen. Voorbeelden van dergelijke ruimten in de bouw zijn kruipruimten, tanks, silo's, rioolstelsels, putten, leidingen en liftschachten. Werken in een beperkte ruimte vereist strikte veiligheidsmaatregelen en procedures om risico's voor werknemers te minimaliseren.
Veiligheid en wetgeving
Vanwege de aanzienlijke gevaren die gepaard gaan met werken in beperkte ruimten, gelden er specifieke wettelijke eisen. Werkgevers zijn verplicht te zorgen voor een veilige werkomgeving. Dit omvat het opstellen van een Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) en een Veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan) waarin risico's en benodigde maatregelen worden vastgelegd. Essentiële veiligheidsmaatregelen zijn onder meer het uitvoeren van gasmetingen, zorgen voor adequate ventilatie, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zoals ademhalingsbescherming en valbeveiliging, en het beschikbaar hebben van reddingsmiddelen. Toezicht door een mangatwacht en duidelijke instructies voor werknemers zijn cruciaal. Vaak is een werkvergunning vereist voordat toegang wordt verleend tot een besloten ruimte. Arbobesluit Hoofdstuk 2, afdeling 5 Bouwproces bevat specifieke bepalingen voor het werken in besloten ruimten, inclusief vereisten voor een V&G-plan. Ook Arbobesluit artikel 3.5g behandelt gevaren zoals verstikking, bedwelming en brand- of explosiegevaar in dergelijke ruimten.
Kenmerken en risico's
Beperkte ruimten onderscheiden zich door een aantal kenmerken. Ze zijn groot genoeg om betreden te worden, maar niet ontworpen voor langdurig verblijf. De middelen om de ruimte in en uit te gaan zijn beperkt of vernauwd, wat de toegang en vluchtmogelijkheden bemoeilijkt. Natuurlijke ventilatie is vaak onvoldoende of afwezig. Dit kan leiden tot gevaarlijke atmosferen met een te laag zuurstofgehalte, de aanwezigheid van brandbare of giftige gassen en dampen, of een overschot aan zuurstof wat explosiegevaar vergroot. Bijkomende risico's zijn onder andere verstikking, bedwelming, vergiftiging, elektrocutie, beknelling, vallen, vallende objecten en hittestress. De gevaren kunnen toenemen door omstandigheden zoals slechte verlichting, gladde oppervlakken of rondslingerend gereedschap.
Vergelijkbare termen
Kruipruimte
Gebruikte bronnen: