Vruchtgebruik
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Vruchtgebruik is een zakelijk recht dat een persoon (de vruchtgebruiker) het tijdelijke recht geeft om een goed te gebruiken en daarvan de 'vruchten' te genieten, zoals huurinkomsten, terwijl de 'blote eigenaar' de juridische eigendom behoudt.
Omschrijving
Vruchtgebruik is een juridisch concept dat inhoudt dat de volledige eigendom van een goed, vaak onroerend goed, is gesplitst in twee delen: blote eigendom en vruchtgebruik. De vruchtgebruiker heeft het recht om het goed te gebruiken en de opbrengsten (vruchten) ervan te ontvangen, vergelijkbaar met een eigenaar, maar is verplicht het goed in stand te houden. Dit recht is tijdelijk en eindigt meestal bij overlijden van de vruchtgebruiker of na een vooraf bepaalde periode (maximaal 30 jaar voor rechtspersonen, hoewel dit in het nieuwe Burgerlijk Wetboek in België is verlengd naar 99 jaar). De blote eigenaar is weliswaar juridisch eigenaar, maar heeft gedurende het vruchtgebruik niet het vrije gebruik of genot van het goed. Na het eindigen van het vruchtgebruik wast het recht weer aan bij de blote eigendom, waardoor de blote eigenaar volle eigenaar wordt. Vruchtgebruik wordt onder andere toegepast in het erfrecht, waarbij bijvoorbeeld de langstlevende partner het vruchtgebruik van de gezinswoning erft en de kinderen de blote eigendom. Ook in de bedrijfswereld wordt vruchtgebruik toegepast, bijvoorbeeld bij de gesplitste aankoop van een bedrijfspand waarbij de vennootschap het vruchtgebruik verwerft en de bedrijfsleider de blote eigendom.
Rechten en plichten
De vruchtgebruiker heeft het recht om het onroerend goed te gebruiken en te genieten van de 'vruchten', zoals huurinkomsten. Hij mag het goed echter niet zomaar verkopen of ingrijpende veranderingen aanbrengen zonder toestemming van de blote eigenaar. De vruchtgebruiker is verantwoordelijk voor het gewone onderhoud en de periodieke lasten zoals onroerende voorheffing. Grove herstellingen, die dienen tot instandhouding van het gebouw, komen in principe ten laste van de blote eigenaar, tenzij ze het gevolg zijn van verzuim van onderhoud door de vruchtgebruiker. Bij aanvang van het vruchtgebruik dient vaak een inventaris te worden opgemaakt.
Toepassingen
Vruchtgebruik wordt veel toegepast in het erfrecht, waarbij het de langstlevende partner woonzekerheid kan bieden. Bij het overlijden van één ouder kan de langstlevende partner het vruchtgebruik erven en de kinderen de blote eigendom van de nalatenschap. Ook bij verkoop kan vruchtgebruik worden bedongen, zodat de verkoper het goed kan blijven gebruiken of vruchten kan blijven ontvangen, al is de verkoopprijs dan lager omdat de koper alleen de blote eigendom verkrijgt. In de bedrijfswereld kan vruchtgebruik gebruikt worden voor de aankoop van bedrijfsvastgoed, waarbij de vennootschap het vruchtgebruik koopt en de bedrijfsleider privé de blote eigendom.
Gebruikte bronnen: