Tongewelf
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een tongewelf is een gebogen overspanning met een dwarsdoorsnede die meestal een halve cirkel of spitsboog vormt, waardoor een halfronde of spitsbogige overdekking ontstaat die over de gehele lengte dezelfde vorm heeft.
Omschrijving
Een tongewelf is een van de eenvoudigste gewelftypes en wordt gevormd door een reeks naast elkaar geplaatste bogen of door muren in een boogvorm op te metselen, wat resulteert in een overspanning in de vorm van een halve cilinder of een spitse variant hiervan. Dit type gewelf is voornamelijk bekend uit de Romaanse bouwkunst en werd toegepast om grote ruimtes zoals kerken en hallen te overspannen. Gemetselde tongewelven oefenen een aanzienlijke zijdelingse druk uit op de ondersteunende muren, waardoor deze zeer dik moeten zijn en slechts kleine openingen kunnen bevatten. Om de constructie te versterken en schade door deze druk te beperken, werden soms gordelbogen toegepast. In de loop der tijd werden gemetselde tongewelven in veel Romaanse bouwwerken vervangen door de constructief sterkere kruisgewelven en kruisribgewelven. Naast gemetselde tongewelven bestaan er ook houten tongewelven. Deze zijn aanzienlijk lichter en belasten de muren minder, waardoor ze ook in latere periodes zoals de gotiek, het classicisme en de barok populair bleven. Houten tongewelven kunnen gezien worden als een deel van de kapconstructie, waarbij de spanten en sporen de gewelfvorm bepalen.
Vergelijkbare termen
Kruisgewelf
Gebruikte bronnen: