Straalkapellen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Straalkapellen zijn kapellen die in een kerk rondom, langs de kooromgang, zijn uitgebouwd.
Omschrijving
Straalkapellen, ook bekend als transkapellen, kranskapellen of apsidiolen, zijn architectonische elementen die voorkomen in kerken, met name in de romaanse en gotische bouwkunst. Ze grenzen aan het koor of de kooromgang en zijn straalvormig aangebouwd. De term 'straal' kan verwijzen naar de stralenkrans rond het hoofd van Jezus. In de romaanse bouwkunst werden voorlopers van straalkapellen, apsidiolen genoemd, al toegepast en grensden vaak aan een kooromgang of het transept. Bij gotische kerken grenzen straalkapellen vrijwel altijd aan de kooromgang. Grotere en belangrijkere kerken uit deze periode hebben vaak meer straalkapellen, variërend van drie tot wel zeven. Deze kapellen dienden als afzonderlijke ruimtes, vaak gewijd aan specifieke heiligen of voor bepaalde doeleinden.
Toepassing en ligging
Straalkapellen bevinden zich typisch aan de oostkant van de kerk, rondom het koor of de kooromgang. Ze zijn toegankelijk vanuit de kooromgang, een loopgang die rondom het koor loopt. De opstelling van meerdere straalkapellen rond het koor wordt ook wel een krans van straalkapellen genoemd.
Bouwstijlen
Hoewel apsidiolen al in de romaanse bouwkunst voorkwamen, werden straalkapellen een kenmerkend element in de gotische architectuur. In de Brabantse gotiek zijn kerken met een kooromgang met zeven straalkapellen te vinden. Voorbeelden van kerken met straalkapellen zijn de Sint-Janskathedraal in Den Bosch en de Notre-Dame van Amiens.
Vergelijkbare termen
Kooromgang
Gebruikte bronnen: