Stelpboerderij
Definitie
Een stelpboerderij is een traditioneel Fries boerderijtype met een piramidevormig dak dat doorloopt tot aan de grond, waardoor de stal en woonruimte onder één dak zijn verenigd.
Omschrijving
De stelpboerderij is een kenmerkend bouwwerk uit Friesland en omringende gebieden, bekend om zijn efficiënte en compacte ontwerp. Het piramidevormige dak, ook wel een "schilddak" genoemd, loopt aan alle vier zijden door tot aan de grond, waardoor de boerderij een symmetrische en harmonieuze uitstraling heeft. Dit type boerderij combineert woon- en werkruimtes onder één dak, waarbij de stal en de woonvertrekken vaak gescheiden zijn door een centrale deel (de dorsvloer).De constructie is meestal opgetrokken uit hout, baksteen of een combinatie daarvan, met een rieten of pannen dakbedekking. Het ontwerp is niet alleen functioneel, maar ook esthetisch, met vaak rijk versierde gevels en dakranden. Stelpboerderijen werden gebouwd tussen de 16e en 19e eeuw en zijn een belangrijk onderdeel van het Friese culturele erfgoed.Onderhoud van een stelpboerderij is intensief, vooral vanwege het rieten dak en de houten constructies, die gevoelig zijn voor weersinvloeden en veroudering. Tegenwoordig worden veel stelpboerderijen gerestaureerd en omgebouwd tot woonhuizen of vakantieverblijven, waarbij moderne technieken worden gebruikt om de historische waarde te behouden.
Vergelijkbare termen
Kop-hals-rompboerderij