Kop-hals-rompboerderij
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een kop-hals-rompboerderij is een traditioneel boerderijtype, voornamelijk te vinden in Friesland en Groningen, herkenbaar aan de indeling in drie delen: een voorhuis (kop), een lager verbindingsstuk (hals), en een groot achterhuis (romp) voor stallen en opslag.
Omschrijving
Dit boerderijtype dankt zijn naam aan de vorm die doet denken aan een liggende koe, waarbij de kop het woonhuis is, de hals het middengedeelte en de romp de grote schuur. De kop-hals-rompboerderij is ontstaan uit de langhuisboerderij, waarbij door de behoefte aan meer opslagruimte een grotere schuur aan het woongedeelte werd gebouwd. De delen hebben specifieke functies: de kop is voor wonen, de hals voor werken (zoals het maken van boter en kaas) en de romp voor vee en oogstopslag. Dit type boerderij was geschikt voor zowel veeteelt als akkerbouw, waarbij verschillen in de bouw, zoals de hoogte van het voorhuis of de grootte van de ramen, duiden op het agrarische bedrijfstype.
Geschiedenis en varianten
De kop-hals-rompboerderij is ontstaan uit de langhuisboerderij, waarbij rond 1600 een grotere opslagplaats voor oogst nodig was, wat leidde tot de aanbouw van een achterstuk. Een variant is de kop-rompboerderij, waarbij de scheiding tussen kop en hals minder duidelijk zichtbaar is, maar de functies gescheiden blijven. Deze varianten komen onder andere voor in het oosten van Friesland en het Westerkwartier in Groningen, vaak op zandgronden die minder vruchtbaar zijn dan de kleigronden elders in de provincies.
Vergelijkbare termen
Stelpboerderij
Gebruikte bronnen: