Sacrarium
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een sacrarium is een bouwkundig element in een kerk, vaak een nis of putje bij het altaar of in de sacristie, bedoeld voor het op rituele wijze afvoeren van gewijd water of andere heilige vloeistoffen en resten naar ongewijde grond.
Omschrijving
Het woord 'sacrarium' komt uit het Latijn en betekent 'heiligdom' of 'bewaarplaats van heilige zaken'. Hoewel de term in de middedeleeuwen breder werd gebruikt, verwijst het in de bouwkunde van kerken specifiek naar een 'heilig putje' of 'piscina'. Dit is een kleine zinkput of afvoer die meestal in een nis is aangebracht. Sacraria zijn te vinden in rooms-katholieke, anglicaanse en lutherse kerken. Ze dienden voor het weggieten van water dat gebruikt werd bij liturgische handwassingen of het reinigen van heilige vaten en altaarlinnen. Dit water kon namelijk sporen bevatten van geconsacreerde hosties of andere gewijde elementen, en mocht daarom niet zomaar in een reguliere afvoer terechtkomen. Het sacrarium heeft doorgaans een rechtstreekse afvoer naar ongewijde grond, traditioneel het kerkhof, zodat het water op gewijde aarde terechtkwam. Soms wordt 'sacrarium' ook gebruikt om een bredere heilige ruimte aan te duiden, zoals het priesterkoor of een plaats waar relikwieën worden bewaard, maar de specifieke bouwkundige term met afvoer is de piscina of het heilig putje. De sacrarium kan ook gebruikt worden om bijvoorbeeld water uit het doopvont, heilige oliën, resten van de hostie of de as van Aswoensdag af te voeren, maar nooit wijn.
Vergelijkbare termen
Piscina
Gebruikte bronnen: