Piscina
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een piscina is een ondiep bekken, vaak in een nis geplaatst, dat in kerken wordt gebruikt voor liturgische wassingen van handen en vaatwerk.
Omschrijving
De piscina, van oorsprong een Latijnse term voor waterreservoir, vindt in de bouwkunde met name toepassing binnen religieuze architectuur. Het betreft een stenen wasbekken met een afvoer, meestal gesitueerd in de muur nabij het altaar of in de sacristie van een kerk. De hoofdfunctie is het ritueel reinigen van de handen van de priester vóór de mis en het wassen van het gewijde vaatwerk (zoals kelken en ampullen) na de communie. Het gebruikte water werd vanouds via een gootje afgevoerd naar ongewijde grond, zoals een kerkhof, omdat het in aanraking was geweest met gewijde elementen. Piscina's zijn te vinden in diverse christelijke kerkgenootschappen, waaronder katholieke, anglicaanse en lutherse kerken.
Historische context
Het woord 'piscina' stamt uit het Latijn en betekende oorspronkelijk 'waterreservoir', gebruikt voor bijvoorbeeld zwembaden (thermae) of visvijvers in het oude Rome. In de vroegchristelijke periode evolueerde de betekenis binnen de kerkelijke context naar het ondiepe bekken bij het altaar. De vroegste voorbeelden in kerken dateren uit de 12e eeuw, maar ze werden gebruikelijker vanaf de 13e eeuw.
Vormgeving en locatie
Piscina's zijn meestal ondiepe, stenen bekkens. Ze kunnen volledig in de muur zijn uitgespaard als een nis, of als een stenen receptakel aan de muur bevestigd zijn, soms met een kleine nis erachter voor het bewaren van kleine voorwerpen. In kerken uit de Gotische periode konden piscina's soms twee of drie bekkens bevatten. Ze bevinden zich doorgaans aan de zuidzijde van het altaar of in de sacristie.
Vergelijkbare termen
Lavabo
Gebruikte bronnen: