Rolle
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een 'rolle' kan in de bouwsector verschillende betekenissen hebben, waaronder een onderdeel van hijs- of transportmiddelen om zware lasten te verplaatsen, of als benaming voor een type machine voor grondverdichting.
Omschrijving
In de bouwkunde en civiele techniek kan de term 'rolle' verwijzen naar diverse hulpmiddelen. Enerzijds zijn er transportrollers of onderzetrollers die worden ingezet voor het horizontaal verplaatsen van zeer zware objecten, zoals machines of constructiedelen, vaak voorzien van stalen of nylon wielen en met hoge draagvermogens. Anderzijds kan 'rolle' ook duiden op een wals of grondverdichter, een machine met cilindervormige rollen die wordt gebruikt om materialen zoals grind, aarde en zand te egaliseren en te verdichten op bouwplaatsen of in de wegenbouw. Een verwant begrip is de katrol, een werktuig met een of meerdere schijven waarover een touw of ketting loopt, primair bedoeld om de trekrichting te veranderen en het verplaatsen van lasten te vergemakkelijken, zoals toegepast in takelsystemen of kranen.
Toepassingen
Transportrollers en onderzetrollers vinden toepassing bij het verplaatsen van diverse zware elementen op bouwplaatsen en in industriële omgevingen, met laadvermogens die aanzienlijk kunnen zijn (tot wel 24000 kg). Grondverdichtingsrollen worden gebruikt bij de aanleg van wegen, funderingen en andere constructies waar een stabiele en verdichte ondergrond noodzakelijk is. Katrollen en takelsystemen met rollen worden ingezet voor het hijsen en laten zakken van materialen bij onder andere kraanwerkzaamheden en in werkplaatsen. Ook bij het aanbrengen van bepaalde bouwmaterialen zoals dakbedekking (bitumen op rol) of wandafwerking (muurverf met roller) wordt de term 'rol' of 'roller' gebruikt, hoewel de functie hier anders is dan lastverplaatsing of verdichting.
Verwante begrippen
Naast de directe toepassingen in transport en verdichting, is 'rolle' verwant aan het principe van de katrol. Een katrol is een werktuig dat primair de richting van een trekkracht verandert en, in combinatie met meerdere katrollen in een takel, de benodigde kracht om een last te verplaatsen kan reduceren. Kranen maken vaak gebruik van katrolsystemen om zware lasten te heffen. Ook in de context van materialen op rol, zoals isolatiefolie of dakbedekking, komt de term 'rol' voor, verwijzend naar de presentatievorm van het materiaal.
Vergelijkbare termen
Wiel
Gebruikte bronnen: