Neogotiek
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Neogotiek is een bouwstijl uit de 19e en vroege 20e eeuw die zich baseert op de middeleeuwse gotische architectuur.
Omschrijving
De neogotiek ontstond in de 19e eeuw, deels als reactie op de strakke vormen van het classicisme en vanuit een romantische belangstelling voor de middeleeuwen. De stijl kenmerkt zich door elementen zoals spitsbogen, pinakels en steunberen, overgenomen uit de oorspronkelijke gotiek. Nieuwe materialen zoals staal maakten de bouw van grote neogotische gebouwen mogelijk. In Nederland werd de neogotiek, met name in de tweede helft van de 19e eeuw, sterk geassocieerd met de katholieke kerkbouw na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie. Architecten zoals P.J.H. Cuypers speelden een belangrijke rol in de ontwikkeling van deze stijl in Nederland.
Kenmerken
Kenmerkend voor de neogotiek zijn onder andere omhoog strevende vormen, spitsbogen, pinakels, hogels, kruisbloemen, nissen, steunberen en opengewerkte balustraden. Ook het gebruik van (natuur)stenen harnassen komt voor. Vaak zijn niet alle kenmerken van de oorspronkelijke gotiek aanwezig en kunnen er ook mengvormen met andere stijlen, zoals Jugendstil, voorkomen.
Toepassing
De neogotiek werd toegepast bij diverse gebouwtypen, waaronder kerken (met name rooms-katholieke), kloosters, burgerwoningen, kastelen, postgebouwen, stations en watertorens. In Nederland werd de stijl, zeker in de vroege fase (Willem II-gotiek), ook gebruikt voor protestantse kerken en synagogen.
Vergelijkbare termen
Gothiek
Gebruikte bronnen: