Romaans
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Romaanse architectuur is een Europese bouwstijl die voornamelijk werd toegepast van circa 1000 tot 1200, gekenmerkt door het gebruik van rondbogen, dikke muren en relatief kleine ramen.
Omschrijving
De Romaanse bouwstijl, ook wel rondbogenstijl genoemd, ontstond uit eerdere stijlen zoals de Karolingische en Ottoonse architectuur, met invloeden vanuit de Romeinse en Byzantijnse bouwkunst. De naam 'Romaans' is in de 19e eeuw ontstaan vanwege de gelijkenis met de Romeinse bouwstijl, met name door het gebruik van rondbogen. Gebouwen in deze stijl, veelal kerken en kloosters, kenmerken zich door een zware en massieve uitstraling met dikke muren die het gewicht van het dak dragen. Versieringen zijn over het algemeen sober. In Engeland wordt de Romaanse stijl ook wel Normandische stijl genoemd.
Kenmerken
Kenmerkend voor Romaanse architectuur zijn zware, dikke muren en kleine vensters en deuren, vaak afgesloten met rondbogen. Ook sierlijsten kunnen bestaan uit rondboogjes. De gebouwen maken over het algemeen een gesloten en horizontale indruk. Bij kerken is een basilicaal grondplan met een transept (dwarsbeuk) gebruikelijk. Grotere kerken konden een lichtbeuk hebben voor directe verlichting van het middenschip. Het gewicht van het dak werd voornamelijk door de muren opgevangen.
Toepassingen en Materialen
Romaanse architectuur is in Nederland voornamelijk bewaard gebleven in kerkelijke gebouwen zoals kerken en kloosters. Materialen die gebruikt werden waren onder andere natuursteen en, vanaf de 12e eeuw, baksteen. Gewelven waren vaak tongewelven of later kruisgewelven. Naast religieuze gebouwen werden ook vestingen in deze stijl gebouwd, met name in Noord-Frankrijk en Engeland. In Nederland zijn de meeste bewaard gebleven Romaanse gebouwen kerken, aangezien woonhuizen destijds vaak van hout of leem waren.
Vergelijkbare termen
Gotiek
Gebruikte bronnen: