Zuil
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een zuil is een verticaal bouwelement, vaak met een ronde doorsnede, dat dient als ondersteuning van bovenliggende constructies.
Omschrijving
Zuilen, ook wel kolommen of pijlers genoemd, hebben voornamelijk een dragende functie in een gebouw, waarbij ze het gewicht van bijvoorbeeld daken of verdiepingen opnemen en overbrengen naar de fundering. Ze kunnen echter ook een esthetisch doel hebben en worden gebruikt als sierelementen. Klassieke zuilen bestaan doorgaans uit drie delen: een basis (basement), de schacht en een kapiteel. De schacht is het lange, verticale middendeel, terwijl het kapiteel de bekroning vormt, waaraan vaak de bouwstijl te herkennen is. Het basement is het onderste deel, hoewel Dorische zuilen traditioneel geen basement hebben. Zuilen kunnen uit verschillende materialen bestaan, zoals natuursteen, beton, staal, hout of metselwerk. De keuze van het materiaal hangt af van de vereiste draagkracht, bouwvoorschriften en gewenste esthetiek. Naast de dragende functie worden zuilen ook toegepast als decoratieve elementen in interieurs of exterieurs.
Bouworden en toepassingen
In de klassieke architectuur zijn er verschillende bouworden, zoals de Dorische, Ionische en Korinthische orde, die zich onderscheiden door de vormgeving van de zuilen, met name het kapiteel. Deze ordes bepalen de proporties en details van de zuilen en daarmee de algehele stijl van een gebouw. Zuilen worden in diverse bouwwerken toegepast, van historische tempels en paleizen tot moderne gebouwen en bruggen. Ze kunnen voorkomen als vrijstaande elementen of in rijen, ook wel zuilengangen of colonnades genoemd, die dienen als wandelgang of decoratie.
Verschil met kolommen en pijlers
De termen zuil, pilaar en pijler worden vaak door elkaar gebruikt, maar in strikte bouwkundige zin kunnen er verschillen zijn. Een zuil heeft doorgaans een ronde doorsnede en volgt vaak de klassieke bouworden, compleet met basement, schacht en kapiteel (uitgezonderd de Dorische zuil). Een kolom of drager is een bredere term voor een verticale ondersteuning die diverse doorsneden kan hebben en niet per se de klassieke opbouw volgt. Een pijler kan van oorsprong een gemetselde ondersteuning zijn en heeft in tegenstelling tot een zuil geen verjonging of entasis.
Vergelijkbare termen
Pilaar
Gebruikte bronnen: