Vormwerk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Vormwerk, ook wel bekisting genoemd, is een tijdelijke constructie die dient als mal waarin beton wordt gestort en op zijn plaats wordt gehouden totdat het voldoende is uitgehard.
Omschrijving
Vormwerk is essentieel bij betonconstructies om het vloeibare beton de gewenste vorm en afmetingen te geven. Het omvat de platen of panelen die direct in contact komen met het beton (contactbekisting) en de ondersteunende structuur die de druk van het verse beton opvangt. Deze constructie moet stevig genoeg zijn om de spat-, stort- en trilkrachten te weerstaan die tijdens het bouwproces optreden. Na het uitharden van het beton wordt het vormwerk meestal verwijderd, tenzij het gaat om 'verloren' of blijvende bekisting.
Materialen en Typen
Voor vormwerk worden diverse materialen gebruikt, afhankelijk van de toepassing en de gewenste hergebruikfrequentie. Traditioneel wordt veel hout en multiplex gebruikt, vooral voor enkelvoudige of specifieke vormen en kleinere projecten. Bij grotere of repeterende werken wordt vaak gekozen voor systeembekistingen van staal of aluminium, al dan niet in combinatie met houten liggers. Ook kunststof wordt toegepast. Sommige bekistingen zijn blijvend of 'verloren' en blijven na het storten zitten; deze zijn vaak gemaakt van lichte materialen zoals piepschuim (EPS) of zachtboard en kunnen een isolerende functie hebben. Voor specifieke toepassingen, zoals ronde kolommen of speciale vormen, bestaan aangepaste bekistingssystemen en materialen. De materiaalkeuze van de contactbekisting is mede bepalend voor de textuur van het uiteindelijke betonoppervlak (schoonbeton). Bij spuitbeton wordt soms ook gebruik gemaakt van vormwerk, bijvoorbeeld voor decoratieve toepassingen of bij het aanbrengen in combinatie met wapening voor specifieke constructies.
Toepassing en Belang
Bekisting is een cruciaal, zij het tijdelijk, hulpmiddel in de betonbouw. Een goed ontworpen en correct geïnstalleerd vormwerk is essentieel voor de structurele integriteit, maatvastheid en de uiteindelijke oppervlakteafwerking van de betonconstructie. Het draagt bij aan de algehele sterkte en stabiliteit van het gebouwdeel. De keuze van het bekistingssysteem kan de bouwtijd en de kosten van een project aanzienlijk beïnvloeden.
Vergelijkbare termen
Bekisting
Gebruikte bronnen: