Verbandwerk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Verbandwerk, in de bouwkunde vaak aangeduid als metselverband, is de systematische rangschikking van stenen of blokken in een constructie, zoals een muur of bestrating, om stabiliteit, samenhang en een esthetisch patroon te creëren.
Omschrijving
Metselverbanden zijn essentieel voor de structurele integriteit van metselwerk. Door de stenen in specifieke patronen te leggen, waarbij de verticale voegen (stootvoegen) verspringen, worden 'breuklijnen' voorkomen en ontstaat een stevige en duurzame constructie. Naast de technische noodzaak draagt het gekozen verband ook bij aan het uiterlijk van de muur. Verschillende verbanden, zoals halfsteensverband, kruisverband, Vlaams verband en wildverband, resulteren in diverse visuele effecten.
Soorten metselverbanden
Er bestaan diverse metselverbanden, elk met eigen kenmerken en toepassingen:
- Halfsteensverband: Een veelgebruikt verband waarbij elke steen over de helft van zijn lengte verspringt ten opzichte van de laag eronder en erboven.
- Kruisverband (of Hollands verband): Een sterk verband waarbij strekkenlagen en koppenlagen elkaar afwisselen. Het patroon herhaalt zich over vier lagen.
- Vlaams verband: Dit verband kenmerkt zich door een afwisseling van koppen en strekken in dezelfde laag.
- Kettingverband (ook wel Noors of Noords verband): Hierbij worden telkens twee strekken afgewisseld met een kop.
- Wildverband (of vrij verband): Bij dit verband is er geen vast patroon en liggen de stootvoegen niet in een rechte lijn, wat resulteert in een onregelmatige uitstraling. Dit wordt vaak toegepast bij stenen met onregelmatige vormen.
- Staand verband: Wisselt koppenlagen en strekkenlagen af, waarbij het patroon zich iedere twee lagen herhaalt.
Benamingen in metselwerk
Bij metselwerk worden specifieke termen gebruikt voor de onderdelen van een steen en de voegen:
- Kop: De smalle zijde van een baksteen.
- Strek: De lange zijde van een baksteen.
- Platte kant: De zijde van een baksteen met de grootste oppervlakte.
- Lintvoeg: De horizontale voeg tussen de stenen.
- Stootvoeg: De verticale voeg tussen de stenen.
- Koppenlaag: Een laag in het metselwerk waarbij alleen de koppen zichtbaar zijn.
- Streklaag (of strekkenlaag): Een laag in het metselwerk waarvan alleen de strekken zichtbaar zijn.
- Rollaag: Een laag waarbij de stenen op hun kant gemetseld zijn.
Vergelijkbare termen
Metselwerk |
halfsteensverband |
kruisverband
Gebruikte bronnen: