Tympaan
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een tympaan, ook wel timpaan of boogtrommel genoemd, is een driehoekig of halfrond veld, vaak boven een ingang of venster, dat vaak is versierd met beeldhouwwerk of reliëfs.
Omschrijving
Het tympaan is een architectonisch element dat voorkomt in verschillende bouwstijlen, waaronder de klassieke, romaanse en gotische architectuur. In de antieke bouwkunst was het tympaan het driehoekige gevelveld in een fronton, gelegen tussen de kroonlijst en de schuin oplopende daklijsten. Bij middeleeuwse kerken is de boogtrommel, of timpaan, de vulling tussen de bovendorpel en de boog boven portalen. Deze vulling is vaak rijk versierd met beeldhouwwerk dat religieuze voorstellingen uitbeeldt en kan opgedeeld zijn in meerdere registers. In de latere classicistische bouwkunst wordt timpaan soms als synoniem voor fronton gebruikt. Hoewel 'tympaan' historisch en etymologisch correct is, geeft de Nederlandse Taalunie de voorkeur aan de schrijfwijze 'timpaan'. Een tympaan kan zowel een decoratieve als een constructieve functie hebben, waarbij het helpt bij de krachtverdeling boven een opening. Het kan vervaardigd zijn uit diverse materialen zoals steen, beton of hout, afhankelijk van de stijl en periode. In moderne architectuur wordt het minder frequent toegepast, maar het blijft een belangrijk onderdeel bij restauraties van historische gebouwen.
Vergelijkbare termen
Fronton |
Boogveld |
Reliëf
Gebruikte bronnen: