Trussverdeling
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een trussverdeling, ook wel vakwerk of spantwerk genoemd, is een constructie die is opgebouwd uit driehoekige elementen van staven of balken die aan de uiteinden zijn verbonden, en die dient voor het overspannen van ruimtes of het dragen van lasten.
Omschrijving
Vakwerkconstructies, waartoe trussverdelingen behoren, zijn samengesteld uit staven die een vormvast geheel vormen, voornamelijk door het gebruik van driehoeken. Het principe van de driehoek zorgt voor stijfheid in de constructie. Vakwerken worden zowel toegepast in wanden, zoals bij vakwerkbouw, als in draagconstructies voor bijvoorbeeld liggers, bruggen, en daken (spantwerk). Bij grotere overspanningen, zoals bij bruggen, worden vaak metalen vakwerken gebruikt. Ook windverbanden maken gebruik van het principe van de stijve driehoek als een soort miniatuur vakwerk. De verbindingen tussen de staven kunnen variëren; bij houten spanten worden onder andere halfhoutverbindingen, pen-en-gatverbindingen, spijkerplaten of bouten toegepast, terwijl bij stalen vakwerken meestal gelast wordt, soms met bouten.
Toepassingen en materialen
Truss- of vakwerkconstructies vinden diverse toepassingen in de bouw en civiele techniek. Ze worden gebruikt voor het overspannen van grote afstanden in onder andere dakconstructies (spanten, spantwerk), bruggen (vakwerkbruggen) en torens (hoogspanningsmasten, zendmasten). Ook in de evenementenbranche wordt veel gebruik gemaakt van aluminium truss-systemen voor podia en verlichtingsconstructies. De materialen waaruit vakwerken worden opgebouwd variëren. Historisch werd veel gebruik gemaakt van hout, onder andere bij traditionele vakwerkbouw voor wanden en dakconstructies. Tegenwoordig worden voor grotere overspanningen en zwaardere belastingen veelal staal of aluminium toegepast. Ook combinaties van materialen, zoals gewapend beton in skeletconstructies, komen voor. De keuze van het materiaal hangt af van de vereiste sterkte, het gewicht, de gewenste levensduur en de omgevingsomstandigheden.
Verschil tussen truss en vakwerk
Hoewel de termen 'truss' en 'vakwerk' vaak door elkaar worden gebruikt, wordt 'truss' in Nederland met name in de audiovisuele sector gebruikt voor aluminium constructies, terwijl 'vakwerk' een bredere bouwkundige term is voor constructies met driehoekige elementen, ongeacht het materiaal. Een belangrijk verschil op constructief niveau is dat de verbindingen bij een ideale truss worden beschouwd als scharnierend, waardoor de staven alleen trek- of drukkrachten opnemen. Bij frameconstructies, die ook uit balken en staven bestaan, kunnen de verbindingen momenten overbrengen, waardoor de leden ook buiging en schuifkrachten opnemen. Spanten, vaak toegepast in dakconstructies, zijn een vorm van vakwerk.
Gebruikte bronnen: