Trillingsdempers
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Trillingsdempers zijn elementen of systemen die worden toegepast om de overdracht van ongewenste trillingen, schokken en contactgeluid in constructies, machines of apparatuur te verminderen of te voorkomen.
Omschrijving
Trillingen kunnen diverse oorzaken hebben, zoals machines, installaties, verkeer of bouwwerkzaamheden, en kunnen leiden tot hinder, schade aan gebouwen of storingen in apparatuur. Trillingsdempers vangen de energie van deze trillingen op en zetten deze om, vaak in warmte, om te voorkomen dat de trillingen zich voortplanten. Ze worden gebruikt om bijvoorbeeld machines te isoleren van hun fundatie of om bouwdelen zoals wanden en plafonds te ontkoppelen van de rest van de constructie. Hierdoor wordt een starre verbinding vermeden, wat de overdracht van contactgeluid en trillingen minimaliseert. De keuze van de juiste trillingsdemper is afhankelijk van factoren zoals het gewicht van de te dempen last, de frequentie van de trillingen en de specifieke toepassing.
Soorten materialen en uitvoeringen
Trillingsdempers zijn verkrijgbaar in verschillende materialen, zoals rubber, staal (veren) en kurk of vilt. Rubberen trillingsdempers, vaak met metaal verwerkt (rubber-metaal-dempers), komen veel voor en variëren in hardheid (uitgedrukt in Shore). Zachter rubber geeft een grotere invering bij belasting. Stalen spiraalveren zijn breed toepasbaar over verschillende frequenties, maar kunnen bij hoge frequenties trillingen via het metaal doorgeven, wat soms wordt ondervangen door een rubbermat toe te voegen. Kurk en vilt zijn vooral effectief bij hogere frequenties. Er bestaan ook speciale typen zoals de Tuned Mass Demper (TMD), die met een massa tegen de trillingen van bijvoorbeeld hoge gebouwen ingaat.
Toepassingen in de bouw en techniek
In de bouw worden trillingsdempers onder andere toegepast bij de fundering van gebouwen, om ze te isoleren van trillingen uit de omgeving (bijvoorbeeld door spoor- of wegverkeer) of bij aardbevingen. Ze worden ook gebruikt om voorzetwanden en verlaagde plafonds akoestisch te ontkoppelen van de bestaande constructie, waardoor contactgeluid wordt gereduceerd. Bij machines en installaties, zoals warmtepompen en airco's, worden trillingsdempers onder de apparatuur geplaatst om te voorkomen dat trillingen via de constructie worden doorgegeven als materiaalgedragen geluid. In de civiele techniek worden trillingsdempers toegepast in constructies zoals bruggen om trillingen veroorzaakt door wind of verkeer te beheersen en zo de levensduur van de constructie te verlengen.
Gebruikte bronnen: