Teer
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Teer is een donker, stroperig tot halfvast mengsel van complexe organische verbindingen, verkregen door de verhitting van plantaardig materiaal zoals hout of fossiele materialen zoals steenkool, bij afwezigheid van lucht (pyrolyse).
Omschrijving
In de bouw werd teer van oudsher gebruikt vanwege de waterafstotende en conserverende eigenschappen. Historisch werd houtteer toegepast voor het conserveren van hout, zoals schepen en houten palen, en koolteer onder andere voor het waterdicht maken van metselwerk onder het maaiveld en als bindmiddel in asfalt. Teerproducten werden ook gebruikt in dakbedekking, zoals teerpapier. Hoewel teer effectief is in vochtwering en bescherming, bevat het schadelijke stoffen, met name polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's). Dit heeft geleid tot beperkingen en verboden op het gebruik van teer in de bouw in veel landen. Sinds de jaren '90 is het gebruik van koolteer als bindmiddel in asfalt in Nederland verboden. Ook hergebruik van teerhoudend asfaltgranulaat (TAG) is aan strenge regels gebonden of verboden. Tegenwoordig wordt in de wegenbouw en voor dakbedekking veelal gebruik gemaakt van bitumen, een aardolieproduct met vergelijkbare eigenschappen maar een lager PAK-gehalte.
Teer versus Bitumen
Hoewel teer en bitumen qua uiterlijk op elkaar lijken en beide worden gebruikt als bindmiddel en voor waterdichting, verschillen ze in herkomst en samenstelling. Teer wordt geproduceerd door de destructieve destillatie van organische materialen zoals steenkool of hout, terwijl bitumen een aardolieproduct is dat wordt verkregen uit de destillatie van ruwe aardolie. Teer heeft over het algemeen een hoger gehalte aan schadelijke polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) dan bitumen.
PAK's en regelgeving
Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) zijn schadelijke stoffen die in teer voorkomen en kankerverwekkend kunnen zijn. Blootstelling aan PAK's kan optreden door inademing, huidcontact of inslikken. Vanwege de gezondheidsrisico's is het gebruik van teer en teerhoudende producten in de bouw aan strenge regelgeving onderworpen. In Nederland is het gebruik van koolteer als bindmiddel in asfalt sinds 1990 verboden. Hergebruik van teerhoudend asfaltgranulaat (TAG) met een te hoog PAK-gehalte is sinds 2001 eveneens verboden in funderingen en als bovenste wegdeklaag. Thermische reiniging is een methode om PAK's uit teerhoudend asfalt te verwijderen, waardoor de gereinigde materialen opnieuw gebruikt kunnen worden.
Vergelijkbare termen
Bitumen
Gebruikte bronnen: