Stikstofcrisis
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De stikstofcrisis is de problematiek rond de overmatige uitstoot en neerslag (depositie) van stikstofverbindingen, wat schadelijk is voor natuurgebieden en diverse sectoren, waaronder de bouw, raakt.
Omschrijving
Stikstof is van nature aanwezig in de lucht. Echter, een overschot aan reactieve stikstofverbindingen zoals ammoniak (NH₃), voornamelijk afkomstig uit de landbouw, en stikstofoxiden (NOₓ), uit sectoren zoals verkeer, industrie en bouw, kan leiden tot stikstofdepositie. Wanneer deze stikstof neerslaat in kwetsbare natuurgebieden, met name Natura 2000-gebieden, kan dit de biodiversiteit aantasten en de natuur in gevaar brengen. Dit heeft directe gevolgen voor bouwprojecten, omdat nieuwe projecten die een toename van stikstofdepositie veroorzaken in de buurt van Natura 2000-gebieden een natuurvergunning nodig hebben. Sinds een uitspraak van de Raad van State in 2019 het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ongeldig verklaarde, en een latere uitspraak in 2022 de bouwvrijstelling van tafel haalde, is het verkrijgen van deze vergunningen complexer geworden. Dit leidt tot vertraging of zelfs stilstand van bouw- en infrastructuurprojecten.
Gevolgen voor de bouwsector
De stikstofcrisis heeft aanzienlijke gevolgen voor de bouwsector. Projecten nabij stikstofgevoelige natuurgebieden kunnen vertraging oplopen of stilgelegd worden door de complexiteit van het verkrijgen van de benodigde natuurvergunningen. De uitstoot van stikstof tijdens zowel de bouw- als de gebruiksfase van een project moet worden verantwoord. Dit heeft impact op zowel woningbouw als infrastructurele projecten. Economische schade door misgelopen investeringen is een direct gevolg. Oplossingen vereisen nauwkeurig rekenwerk, zoals met de AERIUS calculator, en het onderzoeken van mogelijkheden zoals intern of extern salderen om de stikstofdepositie te compenseren.
Wetgeving en oplossingen
De Wet stikstofreductie en natuurverbetering bevat resultaatsverplichtingen voor stikstofreductie en geeft opdracht tot een programma met maatregelen. Hoewel er eerder een gedeeltelijke vrijstelling voor de bouw gold tijdens de bouwfase, is deze komen te vervallen. Initiatiefnemers moeten nu per project aantonen dat er geen sprake is van verslechtering van Natura 2000-gebieden. Er wordt gezocht naar structurele oplossingen waarbij alle sectoren bijdragen aan het verminderen van de stikstofuitstoot. Dit omvat ook maatregelen in de bouw, zoals de transitie naar emissiearm bouwen. Diverse instanties en expertteams bieden ondersteuning bij vragen over stikstof en vergunningverlening voor bouwprojecten.
Vergelijkbare termen
Milieucrisis
Gebruikte bronnen: