Stadsvernieuwing
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Stadsvernieuwing is het proces waarbij verouderde stedelijke gebieden worden aangepakt door middel van renovatie, sloop en/of nieuwbouw om de fysieke leefbaarheid te verbeteren.
Omschrijving
Stadsvernieuwing omvat verschillende activiteiten gericht op het verbeteren van de kwaliteit van stadswijken. Dit kan inhouden dat bestaande woningen en gebouwen worden opgeknapt (renovatie), of dat oude, vervallen panden worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw (sanering en nieuwbouw). Naast het aanpakken van de bebouwing richt stadsvernieuwing zich ook op het verbeteren van de openbare ruimte, zoals straten, pleinen en groenvoorzieningen, en soms ook op het verbeteren van voorzieningen in de wijk. Historisch gezien is stadsvernieuwing voortgekomen uit de behoefte om de slechte woonomstandigheden in met name vooroorlogse arbeiderswijken aan te pakken. Tegenwoordig heeft het een bredere betekenis en kan het ook gericht zijn op het realiseren van een meer gemengde bevolkingssamenstelling in wijken door de bouw van verschillende soorten woningen.
Geschiedenis en Ontwikkeling
De aanpak van stadsvernieuwing in Nederland kent een geschiedenis die teruggaat tot na de Tweede Wereldoorlog, met instrumenten die al bestonden sinds de Woningwet van 1901. In de jaren '70 kwam stadsvernieuwing sterker op de agenda te staan, mede als reactie op grootschalige sloopplannen en vanuit de wens om 'bouwen voor de buurt' te realiseren. Beleid zoals de Interim Saldo Regeling (ISR) in 1977 en later de Wet op de Stads- en Dorpsvernieuwing (WSDV) in 1985 hebben bijgedragen aan de verbetering of vervanging van een aanzienlijk deel van de oudere woningvoorraad. De 'Stedelijke Vernieuwing', die in 1997 van start ging, wordt gezien als de officiële opvolger en richt zich naast fysieke verbeteringen ook op sociale en economische aspecten, vaak met het doel om de leefbaarheid en het maatschappelijk klimaat te verbeteren en segregatie tegen te gaan.
Aanpak
Stadsvernieuwing kan verschillende vormen aannemen. Grofweg zijn er drie benaderingen te onderscheiden: nieuwbouw op nog onbebouwde grond, sloop van bestaande bebouwing gevolgd door nieuwbouw, en het aanvullen van open plekken in beschermde gebieden met passende nieuwbouw. De aanpak kan variëren van het puur fysiek verbeteren van woningen en de woonomgeving tot een integrale benadering die ook sociale maatregelen omvat (ook wel stedelijke vernieuwing of herstructurering genoemd). Dit laatste kan gericht zijn op het mengen van verschillende sociaal-economische groepen in een wijk door diverse woningtypen te realiseren.
Gebruikte bronnen: