Spreidsel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Dunne, kwartiers gezaagde eikenhouten plankjes van enkele millimeters dik die in de bouw worden gebruikt, veelal tussen kinderbinten en vloerdelen.
Omschrijving
Spreidsel is een bouwkundige term die specifiek verwijst naar dunne planken van kwartiers gezaagd eikenhout, doorgaans met een dikte tussen 3 en 8 millimeter. Deze plankjes werden traditioneel toegepast in houten vloerconstructies, met name bij systemen met moerbalken en kinderbinten. Het spreidsel wordt plat tussen de kinderbinten gelegd, onder de eigenlijke vloerdelen. De voornaamste functies van spreidsel waren het aan het zicht onttrekken van de kinderbinten en de onderkant van de vloerdelen vanuit de ruimte eronder, en het voorkomen dat stof, vuil of zand door de kieren tussen de vloerdelen valt. Het werd meestal op de begane grond toegepast. Naast eikenhout kon spreidsel ook bestaan uit een dunne laag stro, riet of rijshout, onder andere gebruikt als krammat op dijken ter bescherming tegen golfslag.
Toepassing in vloerconstructies
Bij houten vloeren met moerbalken (grotere, dragende balken) en kinderbinten (kleinere balken die hier dwars op liggen), wordt spreidsel tussen de kinderbinten geplaatst. Het wordt ook wel 'voering' genoemd. De plankjes liggen in de richting van de kinderbinten. Wanneer de lengte van het spreidsel korter is dan de afstand tussen de balken, worden meerdere stukken spreidsel per vak gebruikt en werden spreidsellatjes gebruikt om de naden af te dichten. Door de manier van zagen (kwartiers) kan het eiken spreidsel een fraaie tekening vertonen. Spreidsel dient niet alleen om stof en tocht tegen te gaan, maar kon ook optisch de naden tussen de vloerplanken afdichten. Het gebruik van spreidsel maakte het soms mogelijk om goedkopere grenen vloerdelen te gebruiken, terwijl toch de uitstraling van een duurdere eikenhouten vloer werd gecreëerd door het zichtbare spreidsel.
Spreidsel als krammat
Naast de toepassing in vloeren, wordt 'spreidsel' in de waterbouw ook gebruikt voor een dunne laag stro, glui of riet. Dit wordt aangebracht op de helling van een dijk en met strobeugels vastgezet als 'krammat'. Een krammat dient ter bescherming van het dijktalud tegen golfslag en om verstuiving tegen te gaan. Hierbij ligt het spreidsel evenwijdig aan het beloop van de dijk.
Vergelijkbare termen
Primer
Gebruikte bronnen: