Quinconce
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een quinconce is een opstellingspatroon, veelal in de tuin- of landschapsarchitectuur, waarbij objecten volgens het patroon van de vijf ogen op een dobbelsteen worden geplaatst: vier op de hoeken van een denkbeeldig vierkant en één in het midden.
Omschrijving
Het quinconcepatroon, ook wel quincunx genoemd, is een klassiek element in de tuin- en landschapsarchitectuur. Het wordt toegepast bij de aanleg van bijvoorbeeld bomen, bloembedden of struiken om een gestructureerd en visueel aantrekkelijk effect te creëren. Hoewel de oorspronkelijke vorm bestaat uit vijf elementen, komt het ook voor dat de middelste positie wordt weggelaten, waarbij de naam quinconce behouden blijft. Dit patroon kan zorgen voor specifieke zichtlijnen en wordt soms gebruikt om vanuit meerdere hoeken vrij zicht te behouden, bijvoorbeeld in historische parkbossen of bij fortificaties. Het quinconce-verband wordt eveneens toegepast in de bouw, bijvoorbeeld bij de positionering van gevelplaten met verspringende voegen of de opstelling van gebouwen om zicht en bezonning te optimaliseren.
Toepassingen en voorbeelden
Quinconcepatronen worden van oudsher gebruikt in diverse contexten. In de landschapsarchitectuur ziet men ze bij de aanleg van lanen, dreven en parkvakken, zoals op Landgoed Eerde waar een quinconcevak is hersteld volgens een 18e-eeuwse stijl. Ook pleinen kunnen dit patroon bevatten, zoals de Place des Quinconces in Bordeaux, genoemd naar de bomen die er in een quincunx-patroon stonden. In militaire context werd het quinconce-systeem toegepast bij fortificaties om vanuit verschillende hoeken vrij zicht en vuurmogelijkheid te creëren over het glacis. In de moderne bouw wordt het patroon toegepast bij gevelbekleding met verspringende voegen of de positionering van gebouwen om zichtlijnen en bezonning te verbeteren.
Vergelijkbare termen
Kruisverband
Gebruikte bronnen: