Polonceau-spant
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een Polonceau-spant is een type kapspant, ontworpen door Camille Polonceau, dat is opgebouwd uit twee onderspannen driehoekige liggers die door een trekstaaf met elkaar zijn verbonden.
Omschrijving
Het Polonceau-spant is een spantconstructie die in de 19e en begin 20e eeuw veel werd toegepast, met name tussen circa 1850 en 1940 in Nederland. Dit type spant werd ontwikkeld door de Franse ingenieur Camille Polonceau in 1837 om grotere overspanningen mogelijk te maken. Het is te zien als een economisch model omdat met relatief weinig materiaal grote overspanningen gerealiseerd kunnen worden. De constructie bestaat in essentie uit twee vakwerken verbonden door een trekstaaf, wat zorgt voor een stijve constructie. De vakwerken bevatten staven die druk en trek opvangen, waarbij de combinatie van druk- en trekstaven spatkrachten tegengaat. Oorspronkelijk werd vaak wals-ijzer gebruikt voor trekstaven en gietijzer voor drukstaven. Hoewel meestal geheel in ijzer uitgevoerd, zijn er ook voorbeelden met een combinatie van hout en ijzer. Polonceau-spanten werden vaak toegepast in gebouwen met grote overspanningen zoals stationsoverkappingen, fabrieksgebouwen, markthallen en gymzalen.
Vergelijking en Toepassing
Het Polonceau-spant vertoont veel gelijkenissen met het Belgisch spant. In dezelfde periode werd ook het Ardant-spant veel toegepast, dat door een boog als 'onderrand' iets sierlijker oogt. Zowel het Polonceau-spant als het Ardant-spant werden meestal in het zicht gelaten, in tegenstelling tot andere ijzeren spanten die vaak met een vals plafond werden bedekt. Bekende toepassingen zijn te vinden in oude industriële gebouwen en spoorwegstations. Voorbeelden in Nederland zijn de Polonceau-spanten in de zuiveringshuizen van de Westergasfabriek in Amsterdam en in een voormalige machinefabriek in Helmond.
Vergelijkbare termen
Dakspant
Gebruikte bronnen: