Ornamentale rand
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een ornamentale rand, ook wel sierlijst genoemd, is een geprofileerde of van versieringen voorziene strook of rand die wordt toegepast ter verfraaiing, als overgang tussen verschillende materialen of als beëindiging van een bouwelement.
Omschrijving
Ornamentale randen zijn decoratieve elementen in de bouw die diverse functies kunnen hebben. Ze dienen voornamelijk ter verfraaiing van een bouwwerk, zowel binnen als buiten. Daarnaast kunnen ze gebruikt worden om de overgang tussen twee verschillende materialen af te werken of de beëindiging van een bouwelement te accentueren. Een voorbeeld hiervan is de kroonlijst, die de bovenzijde van een muur of hoofdgestel afsluit. Ornamentale randen, zoals sierlijsten, komen in diverse vormen voor en kunnen gemaakt zijn van materialen zoals hout, gips, kunststof of steen.
Toepassingen en materialen
Ornamentale randen, vaak aangeduid als sierlijsten, worden op diverse plaatsen in en aan een gebouw toegepast. Ze zijn te vinden als plinten langs vloeren, rondom deuren en ramen als architraven, tegen het plafond als plafondlijsten of kroonlijsten, of op muren om vlakken te scheiden. Ook aan de buitenzijde van gebouwen worden sierlijsten, zoals cordonlijsten of waterlijsten, gebruikt om verdiepingen te markeren of water af te voeren. Materialen waarvan ornamentale randen gemaakt kunnen worden variëren sterk. Veelvoorkomende materialen zijn hout, gips en diverse kunststoffen zoals polystyreen (EPS, XPS, HDPS) en polyurethaan (PU).
Specifieke typen ornamentale randen
Binnen de categorie van ornamentale randen zijn er verschillende specifieke typen te onderscheiden op basis van hun plaats en functie. De kroonlijst is een horizontale lijst die meestal het bovenste deel van een muur of hoofdgestel afsluit en vaak geprofileerd of versierd is. In de klassieke bouwkunst vormt de kroonlijst de bekroning van het hoofdgestel, dat ook de architraaf en fries omvat. Een cordonlijst is een uitspringende lijst aan een gevel die verdiepingen kan markeren. Waterlijsten zijn voorzien van een hellend bovenvlak (afzaat) om hemelwater af te voeren. Een eierlijst is een decoratief profiel met eivormige figuren, vaak gebruikt in klassieke bouwkunst.
Vergelijkbare termen
Kroonlijst
Gebruikte bronnen: