Omgevingsvergunning-vrij
Laatst bijgewerkt: 28-12-2025
Definitie
Omgevingsvergunning-vrij bouwen omvat bouwactiviteiten die, onder de geldende wet- en regelgeving, geen omgevingsvergunning van de gemeente vereisen, hoewel ze wel moeten voldoen aan andere bouwtechnische en ruimtelijke voorschriften.
Omschrijving
Sinds de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 is het stelsel voor vergunningvrij bouwen gewijzigd ten opzichte van de voorheen geldende Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Bouwactiviteiten worden nu gesplitst in een technische bouwactiviteit en een omgevingsplanactiviteit. Voor beide onderdelen kan een activiteit vergunningvrij zijn, vergunningplichtig, of meldingsplichtig. Hoewel een project geen omgevingsvergunning vereist, betekent dit niet dat er helemaal geen regels gelden. Bouwwerken moeten nog steeds voldoen aan de eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), het burenrecht en eventueel lokale regels uit het omgevingsplan. De specifieke gevallen waarin vergunningvrij gebouwd mag worden, zijn vastgelegd in het Bbl en de gemeentelijke omgevingsplannen. Het is altijd raadzaam om via het Omgevingsloket een vergunningscheck te doen om zekerheid te krijgen over de vergunningplicht voor een specifiek bouwplan.
De 'Knip' in de Omgevingswet
De Omgevingswet, die sinds 1 januari 2024 van kracht is, introduceert een belangrijke scheiding, ook wel 'de knip' genoemd, in de beoordeling van bouwactiviteiten. Dit houdt in dat er onderscheid wordt gemaakt tussen de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit. De technische bouwactiviteit richt zich op de bouwtechnische eisen, zoals constructieve veiligheid, brandveiligheid en duurzaamheid, en wordt getoetst aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). De omgevingsplanactiviteit betreft de ruimtelijke en esthetische aspecten, zoals de inpassing in de omgeving en het uiterlijk van het bouwwerk, en wordt getoetst aan het gemeentelijke omgevingsplan. Voor beide activiteiten kan afzonderlijk worden bepaald of een vergunning vereist is.
Voorbeelden en Controle
Typische voorbeelden van omgevingsvergunning-vrije bouwactiviteiten zijn onderhoudswerkzaamheden, het plaatsen van een dakkapel aan de achterzijde van een woning, of bepaalde aan- en uitbouwen en bijgebouwen in de achtertuin, mits deze voldoen aan specifieke voorwaarden qua afmetingen, plaatsing en functie. De exacte regels voor vergunningvrij bouwen kunnen echter per gemeente verschillen, omdat gemeenten de mogelijkheid hebben om de regels in hun omgevingsplan aan te passen. Het is daarom essentieel om altijd de actuele regelgeving te raadplegen en een vergunningscheck te doen via het Omgevingsloket, om te voorkomen dat er onbedoeld illegaal wordt gebouwd.
Gebruikte bronnen: