Lichtkwaliteit
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Lichtkwaliteit omvat eigenschappen van licht, zoals kleurweergave en kleurtemperatuur, die bepalen hoe objecten en kleuren worden waargenomen en hoe comfortabel het licht is voor het oog.
Omschrijving
Lichtkwaliteit is van belang in diverse toepassingen, waaronder de bouw, waar goede verlichting essentieel is voor zowel functionaliteit als comfort. Aspecten zoals kleurweergave-index (CRI) geven aan hoe natuurgetrouw kleuren worden weergegeven onder een bepaalde lichtbron, waarbij een hogere CRI-waarde duidt op een realistischere kleurweergave. Kleurtemperatuur, uitgedrukt in Kelvin (K), beschrijft of licht als 'warm' (lager Kelvin getal, geler licht) of 'koel' (hoger Kelvin getal, witter tot blauwer licht) wordt ervaren. Naast kleur speelt ook de hoeveelheid licht, de lichtopbrengst (uitgedrukt in lumen), een rol, al zegt dit alleen iets over de totale hoeveelheid uitgestraald licht. Een ander aspect van lichtkwaliteit, met name bij LED-verlichting, is flikkering, wat bij hoge frequenties ongemak kan veroorzaken. Ook verblinding, zowel direct als indirect, beïnvloedt de lichtkwaliteit en het visueel comfort in een ruimte.
Belang in de Bouw
In de bouwsector is de juiste lichtkwaliteit cruciaal voor verschillende toepassingen, van werkverlichting op bouwplaatsen tot de uiteindelijke verlichting in gebouwen zoals kantoren, woningen, winkels en openbare ruimtes. Goede werkverlichting met de juiste kleurweergave (hoge CRI) en kleurtemperatuur kan de productiviteit verhogen en zorgen voor een veilige werkomgeving, met name bij taken waarbij kleuronderscheid belangrijk is, zoals schilderwerk. Bij het ontwerpen van verlichtingssystemen in gebouwen wordt rekening gehouden met de functie van de ruimte om de meest geschikte lichtkwaliteit te kiezen. Ook aspecten zoals energie-efficiëntie en duurzaamheid van verlichtingsoplossingen, zoals LED, spelen een belangrijke rol in moderne bouwprojecten. Het voorkomen van verblinding door strategische plaatsing en het gebruik van diffusers draagt bij aan een aangename en functionele omgeving.
Meetfactoren
Belangrijke meetfactoren voor lichtkwaliteit zijn onder andere:
- Kleurweergave-index (CRI): Een waarde tussen 0 en 100 die aangeeft hoe goed een lichtbron kleuren weergeeft in vergelijking met daglicht. Een hogere CRI (boven 80, idealiter boven 90-95 voor toepassingen waar kleurechtheid belangrijk is) betekent een natuurgetrouwere weergave.
- Kleurtemperatuur: Uitgedrukt in Kelvin (K), beschrijft dit de 'warmte' of 'koelte' van het licht. Lagere Kelvin-waarden (bv. 2700K) geven warm, geler licht, terwijl hogere waarden (bv. 6500K) koel, blauwwit licht geven.
- Lichtstroom: Gemeten in Lumen (lm), geeft dit de totale hoeveelheid zichtbaar licht aan die een bron uitstraalt. Dit is een maat voor de helderheid.
- Verblinding: Dit kan direct (van de lichtbron zelf) of indirect (via reflecties) optreden en wordt mede beoordeeld met de Unified Glare Rating (UGR), een maatstaf voor ongemak door verblinding in binnenruimtes.
- Flikkering: De snelle variatie in lichtintensiteit, wat ongemak en vermoeidheid kan veroorzaken. Moderne verlichting streeft naar een minimale flikkering.
Vergelijkbare termen
Verlichtingssterkte
Gebruikte bronnen: