Krul
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een krul is een spiraal- of schroefvormig ornament dat veel wordt toegepast in de architectuur en siersmeedwerk.
Omschrijving
In de architectuur wordt de term 'krul' vaak gebruikt als synoniem voor 'voluut'. Dit is een karakteristiek spiraalvormig element dat met name te vinden is op kapitelen van Ionische en Composiete zuilen. Naast kapitelen worden voluten ook gebruikt als decoratie op bijvoorbeeld topgevels, consoles, deuren en vensteromlijstingen, en zelfs in interieurtoepassingen zoals op muren en plafonds. Krullen kunnen daarnaast voorkomen als decoratieve afwerkranden, bijvoorbeeld bij dakgoten.
Voluut
De voluut is een veelvoorkomend type krul in de architectuur. De naam 'voluut' komt van het Latijnse woord 'voluta', dat boekrol betekent. Het middelpunt van de krul wordt ook wel 'oculus' genoemd. Voluten zijn al sinds de oudheid een geliefd siermotief en een essentieel kenmerk van onder andere het Ionische kapiteel. Er bestaan verschillende vormen, waaronder de S-voluut.
Toepassingen
Krullen, vaak in de vorm van voluten, worden in diverse bouwkundige contexten gebruikt. Ze sieren kapitelen van zuilen, met name in de Ionische en Composiete orde. Daarnaast worden ze toegepast op topgevels, zoals bij rolwerkgevels uit de Renaissance, en als decoratieve elementen op consoles. Ook in interieurs kunnen krullen voorkomen als ornamentiek op muren en plafonds, vooral in stijlen als de Rococo.
Gerelateerde termen
De term 'krolneut' is sterk verwant aan 'krul' en wordt gebruikt voor een uitstekend, krullend of spiraalvormig bouwkundig ornament. 'Kraal' is eveneens verwant aan 'krul' en verwijst naar een ronde afwerkrand.
Vergelijkbare termen
Slinger
Gebruikte bronnen: