Koepelgewelf
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een koepelgewelf is een gewelf of dak in de vorm van een halve bol of een deel daarvan, dat een ruimte overspant.
Omschrijving
Koepelgewelven zijn gebogen constructies die worden toegepast om ruimtes te overdekken zonder dragende elementen in het midden. Ze hebben meestal een cirkelvormige plattegrond, hoewel ze ook op vierkante of veelhoekige ruimtes kunnen worden geplaatst. De overgang van een vierkante of veelhoekige ruimte naar de ronde basis van een koepelgewelf wordt vaak opgelost met pendentieven of trompen. De bolle vorm van het gewelf is constructief sterk en verdeelt de belasting naar de ondersteunende muren of zuilen. Koepelgewelven worden traditioneel opgebouwd uit horizontale lagen van steen of baksteen, maar moderne constructies maken ook gebruik van gewapend beton of staal. Om lichtinval te creëren, wordt soms een ronde opening (oculus) aangebracht in de top van het gewelf, of wordt de koepel verhoogd met een tamboer waarin vensters zijn geplaatst.
Toepassing en historie
Koepelgewelven vinden hun oorsprong in de Romeinse bouwkunst, waar ze werden gebruikt om grote ruimtes, zoals het Pantheon, te overbruggen. Door de eeuwen heen zijn koepelgewelven toegepast in diverse bouwstijlen, met name in religieuze gebouwen zoals kerken en moskeeën, maar ook in monumentale gebouwen en moderne architectuur zoals stadions en musea.
Vergelijkbare termen
Tongewelf
Gebruikte bronnen: