Kloostervenster
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een kloostervenster is een venstertype bestaande uit twee boven elkaar geplaatste openingen in één kozijn, waarbij oorspronkelijk het bovenste deel glas bevatte voor licht en het onderste deel afsluitbaar was met een luik voor ventilatie en afsluiting.
Omschrijving
Het kloostervenster, ook wel kloosterkozijn genoemd, is een historisch venstertype dat voorkomt in oudere gebouwen, waaronder kloosters en kerken, maar ook in seculiere bouwwerken zoals huizen. Het is te zien als een half kruisvenster, waarbij de verticale scheiding ontbreekt en de twee delen zich boven elkaar bevinden, gescheiden door een tussendorpel of kalf. Oorspronkelijk had het bovenste gedeelte glas (vaak glas-in-lood) om daglicht binnen te laten, terwijl het onderste gedeelte open was en kon worden afgesloten met een luik. Dit bood een combinatie van permanente lichtinval via het glas en de mogelijkheid tot ventilatie via het luik. Later werden ook de onderste delen soms van glas voorzien. Kloostervensters dateren uit de periode van de Hollandse Renaissance, circa 1520, en waren enkele eeuwen gangbaar. In stenen gebouwen uit de 15e en 16e eeuw kwamen stenen varianten voor, terwijl in Oost- en Noord-Nederland bakstenen kruis- en kloostervensters werden toegepast. Het kozijn van een kloostervenster kon door zijn dragende functie in die tijd vrij grote afmetingen hebben. Het kloostervenster is een karakteristiek element in de oudere Groningse architectuur.
Vergelijkbare termen
Glas-in-loodraam
Gebruikte bronnen: