Kloostergang
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een kloostergang, ook wel kruisgang of pandgang genoemd, is een overdekte gaanderij met arcaden die een open binnenplaats (klooster- of pandhof) van een klooster of kerk omsluit.
Omschrijving
De kloostergang vormt vaak het centrale element van een kloostercomplex en dient als verbindingsroute tussen belangrijke ruimten zoals de kerk, refter, kapittelzaal en slaapzaal (dormitorium). Naast deze praktische functie biedt de overdekte gang beschutting en is het een plek voor meditatie en bezinning. In het midden van de omsloten binnenplaats bevindt zich geregeld een waterput of -bekken voor het opvangen van regenwater. De benaming 'claustrum', waarvan het woord klooster is afgeleid, verwijst ook naar het afgesloten karakter van dit deel van het gebouw.
Functie en Symboliek
De kloostergang dient niet alleen als praktische verbindingsweg, maar heeft ook symbolische betekenis. Het rondgaan in de pandgang kan worden gezien als een verwijzing naar de pelgrimstocht op aarde. De binnentuin, vaak sober aangelegd, moedigt aan om de blik naar boven te richten, naar het eeuwige. Historisch werden kloostergangen soms ook gebruikt als begraafplaats.
Architectuur en Voorbeelden
Kloostergangen kenmerken zich vaak door arcades aan de zijde van de binnenplaats. De architectuur kan variëren, zoals romaanse of gotische stijlen. Voorbeelden in Nederland zijn de kruisgang van de Dom van Utrecht en die van de Sint-Servaasbasiliek in Maastricht. In België is de romaanse kloostergang van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek in Tongeren een goed bewaard gebleven voorbeeld.
Vergelijkbare termen
Kruisgang |
galerij |
arcade
Gebruikte bronnen: