Klei
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Klei is een fijnkorrelig sedimentair gesteente dat voornamelijk bestaat uit deeltjes kleiner dan 2 µm (lutum) en kleimineralen.
Omschrijving
Klei is een natuurlijke grondsoort die ontstaat door de verwering van gesteenten. Het materiaal is opgebouwd uit zeer fijne deeltjes, waarvan het belangrijkste deel bestaat uit lutum (deeltjes kleiner dan 2 micrometer) en kleimineralen. Kleimineralen zijn chemisch gevormd en hebben door hun plaatjesvorm een positieve en negatieve kant, waardoor water en mineralen goed worden vastgehouden. Deze eigenschappen geven klei zijn kenmerkende plasticiteit wanneer het nat is en zorgen voor cohesie (samenhang). Klei kan in verschillende hoedanigheden voorkomen met uiteenlopende civieltechnische eigenschappen, afhankelijk van onder meer de korrelgrootteverdeling, mineralogische samenstelling en het watergehalte.
Toepassingen in de bouw
Klei is een veelzijdige en duurzame grondstof die al eeuwenlang in de bouw wordt gebruikt. De bekendste toepassingen zijn in keramische bouwproducten, zoals bakstenen en dakpannen, die worden gemaakt door gevormde klei te bakken. Ook wordt klei gebruikt als bestanddeel in cementklinker, de basis voor cement. Daarnaast wordt klei toegepast in grondwerk, bijvoorbeeld bij het aanleggen van dijken en het herstellen van landschappen vanwege de goede waterretentie. In moderne bouw kan klei ook worden verwerkt in leemstuc, leemplaten en stampleem, soms gemengd met materialen zoals zand en stro. Geëxpandeerde klei wordt gebruikt als lichtgewicht toeslagmateriaal in lichtbeton.
Eigenschappen van klei
De eigenschappen van klei, zoals plasticiteit, samenhang, waterdoorlatendheid en zwel-/krimpvermogen, zijn sterk afhankelijk van factoren zoals het vochtgehalte, de korrelgrootteverdeling en de specifieke kleimineralen. Klei is over het algemeen slecht waterdoorlatend. Bij droogte kan klei inklinken en krimpscheuren vertonen, terwijl het bij vochtopname kan zwellen en krimpen. Deze volumeveranderingen kunnen risico's opleveren bij bouwen op kleigronden. Sommige kleisoorten, zoals bentoniet, kunnen sterk zwellen en worden onder meer gebruikt als stelmiddel of bij boorwerkzaamheden. De korrelgrootte van klei is per definitie kleiner dan 0,002 mm.
Vergelijkbare termen
Leem
Gebruikte bronnen: