Zand
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Zand is een grondsoort bestaande uit minerale deeltjes met een korrelgrootte tussen 0,063 en 2 millimeter.
Omschrijving
Zand is een los, korrelig materiaal dat ontstaat door erosie van rotsformaties. Het wordt veel afgezet in water, zoals rivieren en zeeën. Zand is waterdoorlatend en vormt een goed draagvlak voor gebouwen doordat het nauwelijks samendrukbaar is. De korrelverdeling is belangrijk: kleinere korrels kunnen de ruimtes tussen grotere korrels opvullen, wat zorgt voor een compactere massa en een steviger basis.
Toepassingen in de bouw
Zand is een essentieel bouwmateriaal en wordt breed toegepast. Het wordt gebruikt als toeslagmateriaal in metsel-, stukadoors- en betonmortels. Afhankelijk van de winning zijn er diverse soorten zoals duinzand, stuifzand, bergzand en rivierzand. Specifieke toepassingen kennen ook specifieke zandsoorten:
* Betonzand (ook vloerenzand): Grove zandsoort (vaak 0-4 mm) voor betonmortel en zandcementvloeren.
* Brekerzand: Fijn materiaal met hoekige korrels, gebruikt voor het invegen van voegen in bestrating en als onderlaag.
* Metselzand: Veelal met een korrelgrootte van 1-2 mm, gebruikt voor metselmortel.
* Ophoogzand (schoon vulzand): Fijne korrel die goed verdicht, gebruikt voor het opvullen van funderingen, bouwputten en onder bestrating.
* Vloerenzand: Grove zandsoort toegepast bij afwerkvloeren en vloermortels.
* Voegzand: Zand gebruikt voor het invoegen van bestrating.
* Drainagezand: Grove korrel voor goede waterafvoer.
Zandbed
Een zandbed is een vlakke ondergrond van aangetrild zand, gebruikt als basis voor bestrating of funderingen op staal. Op slappe ondergronden, zoals veen of klei, wordt vaak eerst een cunet uitgegraven en opgevuld met zand om een steviger draagvlak te creëren. Een zandbed moet soms enige tijd 'zetten' voordat er verder gebouwd kan worden. Voor grotere constructies op slappe grond is heien noodzakelijk, zelfs met een zandbed.
Vergelijkbare termen
Zavel
Gebruikte bronnen: