Jaarring
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een jaarring is een laag hout die gedurende één groeiseizoen door een boom wordt gevormd en zichtbaar is als een concentrische ring op de dwarsdoorsnede van de stam.
Omschrijving
Jaarringen, ook wel groeiringen genoemd, ontstaan door het verschil in groeisnelheid van een boom gedurende de verschillende seizoenen, met name in gematigde klimaten. In het voorjaar en de vroege zomer groeit de boom sneller, waarbij houtcellen met een relatief grote diameter worden gevormd (voorjaarshout of vroeghout). Naarmate het seizoen vordert, worden de houtcellen kleiner van diameter en dikwandiger, wat resulteert in dichter, donkerder hout (zomerhout). In de herfst en winter stopt de groei vrijwel volledig. Dit verschil in celstructuur en dichtheid maakt de jaarringen zichtbaar op een doorsnede van de stam als afwisselend lichtere en donkere ringen. Het tellen van deze ringen kan worden gebruikt om de leeftijd van een boom te bepalen. De dikte van de jaarringen geeft inzicht in de groeiomstandigheden van de boom in een specifiek jaar; brede ringen duiden op gunstige groeiomstandigheden (voldoende water en warmte), terwijl smalle ringen wijzen op minder gunstige omstandigheden.
Toepassing in bouwkunde en archeologie
In de bouwkunde en archeologie worden jaarringen gebruikt voor dendrochronologie, een wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met het dateren van houten objecten of constructies. Door het patroon van dikke en dunne jaarringen van een houtmonster te vergelijken met bekende referentiepatronen uit een specifieke regio en periode, kan de kapdatum van de boom nauwkeurig worden vastgesteld, soms zelfs tot op het seizoen nauwkeurig. Dit is een waardevolle methode voor bouwhistorisch onderzoek, archeologische dateringen en het bepalen van de herkomst van hout. Voor een nauwkeurige datering zijn vaak minimaal 60 tot 70 jaarringen nodig en is de aanwezigheid van de buitenste jaarringen (spint) belangrijk.
Vergelijkbare termen
Dendrochronologie
Gebruikte bronnen: