Dendrochronologie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Dendrochronologie is een wetenschappelijke methode die de ouderdom van hout bepaalt aan de hand van de dikte en patronen van jaarringen.
Omschrijving
Deze techniek analyseert de jaarringen, waarvan de dikte varieert door jaarlijkse groeiomstandigheden zoals klimaat. Door de jaarringpatronen van onbekend hout te vergelijken met bekende referentiekalenders, kan de exacte kapdatum van de boom worden vastgesteld. Dit levert waardevolle informatie op voor onder andere bouwhistorisch en archeologisch onderzoek, waarbij het helpt bij het dateren van houten constructies en objecten, en soms ook de herkomst van het hout kan bepalen.
Toepassingen in de Bouw en Erfgoed
Dendrochronologie wordt breed toegepast in de erfgoedsector, waaronder bouwhistorisch onderzoek. Het helpt bij het dateren van houten elementen in historische gebouwen, zoals kapconstructies, en kan inzicht geven in verschillende bouwfases. Naast bouwwerken wordt de methode ook gebruikt voor archeologische vondsten, meubels, schilderijpanelen en zelfs scheepswrakken om hun ouderdom en soms de herkomst te bepalen. Het onderzoeksobject is hierbij het hout zelf, niet per se het bouwwerk of object waarin het hout is verwerkt.
Principe en Methodiek
Het principe van dendrochronologie berust op het feit dat bomen in een bepaald gebied vergelijkbare groeipatronen vertonen als gevolg van dezelfde klimatologische omstandigheden. De dikte van de jaarringen wordt nauwkeurig opgemeten, vaak met behulp van een microscoop en meettafel. Deze meetreeksen worden vervolgens vergeleken met bestaande referentiekalenders die zijn opgebouwd uit de jaarringpatronen van gedateerd hout uit dezelfde regio. Voor een betrouwbare datering is meestal een houtmonster met voldoende jaarringen nodig. Verschillende boomsoorten zijn geschikt voor dendrochronologisch onderzoek, waaronder eik, grove den, fijnspar, beuk, es en iep. Monstername kan plaatsvinden door boren, zagen of in niet-destructieve gevallen door fotograferen.
Vergelijkbare termen
Hogisch onderzoek
Gebruikte bronnen: