Hunebed
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een hunebed, ook wel dolmen genoemd, is een prehistorische grafkamer of begraafplaats uit het Neolithicum, opgebouwd uit grote zwerfstenen, ook wel megalieten genaamd, die als draagstenen en dekstenen zijn geplaatst.
Omschrijving
Hunebedden zijn megalithische bouwwerken uit de nieuwe steentijd (4000-3000 v.Chr.) die dienden als grafkamers of gemeenschappelijke begraafplaatsen, hoewel er ook vermoedens zijn dat sommige als heiligdom dienden. Ze zijn opgebouwd uit zwerfkeien die tijdens de ijstijd vanuit Scandinavië naar het zuiden zijn getransporteerd. De constructie bestaat doorgaans uit staande draagstenen met daarop liggende dekstenen, die samen een overdekte ruimte vormen. Tussen de grotere stenen werden soms kleinere stenen (stopstenen) geplaatst en de structuur was oorspronkelijk vaak bedekt met aarde. In Nederland zijn 52 van de 54 bewaard gebleven hunebedden te vinden in Drenthe, en twee in Groningen. Ook in Duitsland en Denemarken komen honderden hunebedden voor.
Soorten en voorkomen
In Nederland komen met name portaalgraven en ganggraven voor. Een langgraf is zeldzamer in Nederland. De Nederlandse hunebedden zijn gebouwd tussen 3350 en 3050 v.Chr. en werden gebruikt tot circa 2850 v.Chr. Ze zijn een uiting van de Trechterbekercultuur. Naast Nederland worden hunebedden en vergelijkbare megalithische bouwwerken, dolmens genaamd, gevonden in onder andere Duitsland, Denemarken, België en Frankrijk.
Bouw en gebruikte materialen
Hunebedden werden gebouwd met grote zwerfstenen (megalieten) die door het landijs in de ijstijden hier zijn achtergelaten. Het verplaatsen en plaatsen van deze zware stenen was een indrukwekkende prestatie. De constructie bestaat uit draagstenen en dekstenen, soms aangevuld met stopstenen en oorspronkelijk bedekt met een aarden heuvel. De grafkamers werden vaak oost-west georiënteerd met een ingang op het zuiden. In en rond hunebedden zijn diverse artefacten gevonden, zoals aardewerk (trechterbekers), kralen en barnsteen.
Vergelijkbare termen
Dolmen
Gebruikte bronnen: