Geleding
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Geleding verwijst in de bouwkunde naar de verticale of horizontale onderverdeling van een gebouw of gevel door middel van onderscheidende bouwdelen of elementen.
Omschrijving
In de architectuur is geleding het verdelen van een bouwwerk in naast of boven elkaar geplaatste delen. Deze geledingen kunnen van elkaar verschillen door bijvoorbeeld in- of uitspringingen, afwijkende gevelmaterialen, of andere architectonische elementen zoals lijsten, pilasters of banden. Het doel hiervan is vaak om de opbouw van het gebouw duidelijk te maken, het te accentueren of een visueel ritme te creëren. Geleding wordt onder meer toegepast bij gevels en torens en kan zowel horizontaal als verticaal worden toegepast. Risalieten, vooruitspringende gevelpartijen, maken bijvoorbeeld deel uit van de geleding van een gebouw.
Toepassing en Elementen
Geleding kan zowel horizontaal als verticaal voorkomen. Horizontale geleding wordt vaak bereikt met behulp van (gevel)banden, lijsten of inspringingen die verdiepingen of bouwlagen benadrukken. Verticale geleding kan worden gevormd door bijvoorbeeld pilasters, lisenen of verspringingen in de gevelrooilijn. Bij torens zijn geledingen vaak zichtbaar als verticaal op elkaar volgende delen die van elkaar gescheiden zijn door horizontale lijsten of inspringingen, en soms naar boven toe smaller worden (verjonging). Gevels kunnen worden geleed door gevelopeningen, metselwerkpatronen, inspringingen of andere details.
Vergelijkbare termen
Liseen
Gebruikte bronnen: