Deformatie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Deformatie, ook wel vervorming genoemd, is de verandering in grootte of vorm van een materiaal of object onder invloed van mechanische spanning, temperatuurveranderingen of andere krachten.
Omschrijving
Deformatie kan optreden in bouwconstructies en materialen als gevolg van verschillende oorzaken, zoals belastingen (permanent of veranderlijk), temperatuurverschillen, krimp, zettingen of wisselingen in vochtgehalte. Het is een transformatie van een lichaam van een oorspronkelijke naar een gewijzigde configuratie. Afhankelijk van de omstandigheden, het materiaal en de uitgeoefende krachten kunnen verschillende soorten deformatie optreden. De bepaling van de effecten van spanning en rek op een materiaal of constructie wordt beschreven door de sterkteleer en sterkteberekeningen.
Soorten Deformatie
Er zijn twee hoofdtypen deformatie: elastische deformatie en plastische deformatie. Elastische deformatie is tijdelijk en verdwijnt zodra de uitgeoefende krachten worden weggenomen; het materiaal keert terug naar zijn oorspronkelijke vorm. Bij plastische deformatie is de vervorming blijvend en onomkeerbaar; deze blijft bestaan, zelfs nadat de spanningen zijn verwijderd. Dit treedt op wanneer de spanningen een bepaalde drempel, de vloeigrens, overschrijden. Een vervorming kan elastisch en plastisch tegelijk zijn, maar na het wegnemen van de belasting blijft alleen de plastische vervorming bestaan. Naast deze hoofdtypen kan deformatie zich manifesteren als buigen, breken, kromtrekken, scheuren of verzakken. Brosse materialen, zoals glas of aardewerk, vertonen nagenoeg geen plastische vervorming en breken met minimale blijvende vervorming, terwijl taaie materialen, zoals staal, aanzienlijke elastische en plastische vervorming kunnen ondergaan voordat ze breken.
Deformatiemetingen
Deformatiemetingen zijn cruciaal om vervormingen van bouwwerken en objecten vast te stellen, met name tijdens bouw- of infraprojecten waarbij schade aan omliggende bebouwing kan optreden. Deze metingen helpen bij risicobeheersing. Verschillende methoden worden gebruikt, waaronder XYZ-metingen (voor horizontale en verticale verplaatsingen), NAP-metingen (voor verticale metingen ten opzichte van het Normaal Amsterdams Peil), GPS-metingen en metingen met robotic total stations die horizontale en verticale verplaatsingen automatisch registreren. Ook lintvoegwaterpassing kan worden ingezet om scheefstand te meten en scheurmeters voor het monitoren van bestaande scheurvorming. Een nulmeting wordt uitgevoerd vóór aanvang van de werkzaamheden, gevolgd door periodieke herhalingsmetingen en een eindmeting. Continue monitoring is ook mogelijk. Deze metingen leggen de actuele toestand vast en maken het mogelijk om eventuele zettingen, verplaatsingen of scheefstand te detecteren en tijdig in te grijpen om schade te voorkomen en tevens te dienen als bewijs bij eventuele schadeclaims.
Vergelijkbare termen
Verplaatsing
Gebruikte bronnen: