Boogmetselen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Boogmetselen is een techniek waarbij stenen in een gebogen vorm worden geplaatst om een constructie te realiseren die belastingen zijdelings afvoert.
Omschrijving
Bij boogmetselen worden stenen, vaak wigvormig, gemetseld tot een boog. Deze bouwkundige constructie overspant een opening, zoals een deur of raam, of vormt een gewelf. Door de gebogen vorm wordt het gewicht van het bovenliggende metselwerk niet verticaal gedragen, maar worden de krachten naar de zijkanten, de steunpunten, geleid. Dit voorkomt scheurvorming boven de opening. Voor het metselen van een boog is vrijwel altijd een tijdelijke ondersteuningsconstructie nodig, een zogenaamd 'formeel'. Dit houten raamwerk heeft de vorm van de gewenste boog en ondersteunt de stenen totdat het metselwerk is uitgehard en zelfdragend is. Er bestaan diverse boogvormen die gemetseld kunnen worden, zoals de rondboog, segmentboog of korfboog.
Ondersteuning bij boogmetselen
Bij het metselen van bogen is een tijdelijke ondersteuning essentieel. Deze ondersteuningsconstructie wordt een formeel genoemd. Het formeel is meestal gemaakt van hout en volgt de precieze vorm van de te metselen boog. Het doel van het formeel is om de boogstenen op hun plaats te houden totdat de metselspecie voldoende is uitgehard. Zodra de boog zelfdragend is, kan het formeel worden verwijderd, wat ook wel 'ontcenteren' wordt genoemd.
Soorten bogen
Er zijn verschillende soorten bogen die gemetseld kunnen worden, elk met hun eigen karakteristieke vorm en toepassing. Enkele bekende voorbeelden zijn de rondboog, die een halve cirkel vormt, de segmentboog, die een deel van een cirkel is, en de korfboog, die is opgebouwd uit meerdere cirkelsegmenten. Ook de ontlastingsboog, vaak boven ramen en deuren, is een specifieke toepassing van boogmetselwerk gericht op het herverdelen van gevelbelasting.
Vergelijkbare termen
Metselwerk
Gebruikte bronnen: