Bliksembeveiliging
Laatst bijgewerkt: 28-12-2025
Definitie
Bliksembeveiliging omvat een reeks maatregelen en installaties die ontworpen zijn om schade aan gebouwen, installaties en personen te voorkomen of te minimaliseren als gevolg van directe blikseminslag of indirecte bliksemgeïnduceerde overspanningen.
Omschrijving
Een bliksembeveiligingsinstallatie, ook wel Lightning Protection System (LPS) genoemd, functioneert door de bliksemstroom veilig van het inslagpunt af te leiden naar de aarde. Dit voorkomt dat de krachtige energie van een blikseminslag brand, materiële schade aan de constructie of storingen aan elektrische en elektronische apparatuur veroorzaakt. Het systeem bestaat doorgaans uit zowel een externe als interne beveiliging die samen zorgen voor een integrale bescherming. Externe systemen vangen de bliksem op, terwijl interne systemen beschermen tegen spanningspieken binnenin het gebouw.
Soorten bliksembeveiliging
Bliksembeveiliging wordt hoofdzakelijk onderverdeeld in twee categorieën: externe bliksembeveiliging en interne bliksembeveiliging. Beide zijn onderdeel van het Lightning Protection System (LPS) en voldoen aan richtlijnen zoals NEN-EN-IEC 62305.
* Externe bliksembeveiliging: Dit systeem is bedoeld om directe blikseminslagen op te vangen en de bliksemstroom veilig naar de aarde af te leiden. Het bestaat uit opvanginrichtingen (bijvoorbeeld metalen staven of een daknet met geleiders) op het hoogste punt van het gebouw, afgaande leidingen die de stroom langs de buitenkant van het gebouw geleiden, en een aardingssysteem dat de stroom in de grond verspreidt. Een veelvoorkomende toepassing is de kooi van Faraday, waarbij een netwerk van geleiders het gebouw omhult. Er zijn verschillende beschermingsklassen (LPL I, II, III, IV) die de mate van beveiliging aangeven, gebaseerd op factoren zoals de maaswijdte van het daknet en de afstand van de afgaande leidingen.
* Interne bliksembeveiliging: Deze beveiliging richt zich op het voorkomen van gevaarlijke vonkvorming en schade door overspanningen binnenin het gebouw. Dit kan ontstaan door blikseminslag in nabijgelegen elektriciteitskabels of door de bliksemstroom die door de externe LPS vloeit. Belangrijke onderdelen zijn overspanningsafleiders (SPD's) en potentiaalvereffening. Overspanningsafleiders vangen spanningspieken op in elektrische installaties en leiden deze veilig naar de aarde af, ter bescherming van gevoelige elektronische apparatuur. Potentiaalvereffening minimaliseert spanningsverschillen tussen geleidende delen in het gebouw, wat het risico op elektrische schokken of schade vermindert.
Belang en normering
Bliksembeveiliging is cruciaal om menselijke en materiële schade te voorkomen, waaronder brand, explosies, structurele schade aan gebouwen en storingen of vernietiging van elektrische en elektronische installaties. De noodzaak voor bliksembeveiliging hangt af van diverse factoren zoals de hoogte van het gebouw, de locatie (bijv. open vlaktes of heuvels), de functie van het gebouw (bijv. industrie met explosiegevaar), en de aanwezigheid van specifieke constructies zoals rieten daken. In bepaalde gevallen kan bliksembeveiliging zelfs wettelijk verplicht zijn, vaak vastgelegd in bouwvergunningen of vereist voor monumentale panden. De Nederlandse norm NEN-EN-IEC 62305 specificeert de regels voor het ontwerp, de installatie, inspectie en het onderhoud van bliksembeveiligingssystemen.
Gebruikte bronnen: