Zakking
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Zakking is het verticaal dalen van een constructie of de ondergrond, veelal als gevolg van inklinking of samendrukking van de grond onder invloed van belasting.
Omschrijving
Zakking, ook wel aangeduid als zetting of verzakking, is een belangrijk begrip in de bouwkunde en grondmechanica. Het treedt op wanneer de grond onder invloed van een belasting, zoals een gebouw of ophoging, wordt samengedrukt. Dit kan leiden tot een verlaging van het maaiveld of een daling van de fundering van een gebouw. Zakking kan gelijkmatig plaatsvinden, waarbij het gebouw als geheel daalt, of ongelijkmatig, wat kan resulteren in scheefstand en schade zoals scheurvorming in muren. De mate en snelheid van zakking zijn afhankelijk van diverse factoren, waaronder het gewicht van de constructie, het type fundering en de eigenschappen van de ondergrond, zoals de samenstelling (klei, veen, zand) en de grondwaterstand.
Oorzaken van zakking
Zakking kan diverse oorzaken hebben. Een belangrijke factor is de belasting van een constructie op de ondergrond, waardoor de grond samendrukt. Ook veranderingen in de grondwaterstand spelen een rol; een verlaging van de grondwaterstand kan de effectieve spanning in de grond verhogen en tot zakking leiden. In gebieden met veen- of kleigronden kan oxidatie van veen bij blootstelling aan zuurstof (door een lage grondwaterstand) bodemdaling en daarmee zakking veroorzaken. Daarnaast kunnen mijnbouwactiviteiten, zoals gaswinning, en zware trillingen van bijvoorbeeld verkeer of bouwwerkzaamheden bijdragen aan zettingen.
Gevolgen van zakking
Hoewel een gelijkmatige zakking van een gebouw als geheel niet altijd direct tot schade leidt, kunnen ongelijkmatige zettingen ernstige gevolgen hebben. Verschillen in zakking onder verschillende delen van een gebouw veroorzaken spanningen in de constructie, wat kan resulteren in scheuren in muren (zakscheuren), verzakte vloeren, klemmende deuren en ramen, en in extreme gevallen zelfs het loskomen van aanbouwen of instabiliteit van het gebouw. Naast constructieve schade kunnen er ook functionele problemen ontstaan, zoals problemen met afwatering en toegankelijkheid.
Vergelijkbare termen
Settlement
Gebruikte bronnen: