Waterloop
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een waterloop is een langgerekte verlaging in het terrein van natuurlijke of kunstmatige oorsprong die permanent of periodiek stromend water bevat.
Omschrijving
Waterlopen zijn oppervlaktewateren waarvan de lengte aanzienlijk groter is dan de breedte. Ze kunnen van natuurlijke oorsprong zijn, zoals beken en rivieren, of kunstmatig aangelegd, zoals kanalen, sloten, grachten en greppels. Deze aangelegde waterlopen dienen vaak specifieke doelen, zoals afwatering, scheepvaart of transport.
Waterlopen spelen een rol in de waterhuishouding door water af te voeren. De manier waarop water wordt afgevoerd, het afvloeiingsregime, wordt gekenmerkt door de grootte van de debietschommelingen. Waterlopen zijn een belangrijk onderdeel van de civiele techniek en waterbouwkunde.
Voor een goede waterafvoer en het behoud van natuurwaarden is regelmatig onderhoud van waterlopen essentieel. Dit onderhoud kan bestaan uit het maaien van begroeiing, slibruiming en het verwijderen van afval en obstakels. Ook herstellingswerken aan oevers kunnen nodig zijn. De timing van onderhoudswerken wordt vaak afgestemd op ecologische overwegingen, zoals het vermijden van broedseizoenen.
Soorten waterlopen
Waterlopen kennen diverse verschijningsvormen en benamingen, vaak afhankelijk van afmeting, functie en regionale gebruiken. Enkele voorbeelden zijn: beek (smal, ondiep, natuurlijk stromend), rivier (natuurlijk, ontstaan uit bronnen of samenvloeiing van beken), kanaal (gegraven, vaak voor scheepvaart of watertransport), sloot (smal, stilstaand of langzaam stromend), gracht (kanaal, vaak in of om een stad), greppel (ondiepe uitgraving voor afvoer hemelwater). Daarnaast zijn er specifieke typen zoals strang, hank, wadi, vliet, hoofdwatergang, spreng, bisse en levada.
Beheer en regelgeving
Het beheer van waterlopen is veelal in handen van verschillende instanties, zoals waterschappen en provincies. In Vlaanderen worden waterlopen ingedeeld in categorieën (bevaarbaar, onbevaarbaar, geklasseerd, niet geklasseerd) die mede bepalend zijn voor het beheer. Regelgeving, zoals vanuit de mestwetgeving, kan eisen stellen aan bijvoorbeeld de breedte van bufferstroken langs waterlopen ter bescherming van de waterkwaliteit. Het aanleggen van constructies zoals aquaducten, bruggen die een waterloop over een weg of andere waterloop voeren, is een voorbeeld van civieltechnische ingrepen.
Vergelijkbare termen
Beek
Gebruikte bronnen: