Waterkrachtcentrale
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een waterkrachtcentrale is een elektriciteitscentrale die door middel van stromend of vallend water een turbine aandrijft om elektriciteit op te wekken.
Omschrijving
Waterkrachtcentrales, ook wel hydraulische centrales genoemd, zetten de kinetische energie van water om in elektrische energie. De werking is gebaseerd op het principe dat water een turbine laat draaien, die op zijn beurt een generator aandrijft die elektriciteit produceert. De hoeveelheid opgewekte energie is afhankelijk van het hoogteverschil (verval) en het debiet van het water. Waterkrachtcentrales kunnen zich bevinden op stromen en rivieren en maken al eeuwenlang gebruik van de kracht van water, vroeger met watermolens en nu met moderne turbines. Ze worden gezien als een duurzame energiebron omdat er geen schadelijke stoffen vrijkomen en de bron (water) onuitputtelijk is, zolang de waterkringloop in stand blijft.
Componenten en werking
Een waterkrachtcentrale bestaat uit diverse onderdelen, zoals een waterbron (rivier, beek of stuwmeer), een inlaat om water te reguleren, de turbine die door het water in beweging wordt gebracht, en een generator die de bewegingsenergie omzet in elektriciteit. Bij centrales met een stuwdam wordt water opgeslagen in een reservoir om een hoogteverschil te creëren en een gelijkmatige aanvoer te garanderen. Het vallende water drijft de turbine aan, die via een as is gekoppeld aan de generator. De opgewekte elektriciteit wordt vervolgens via hoogspanningskabels getransporteerd. Het rendement van waterkrachtcentrales kan hoog zijn, vaak rond de 80% of meer.
Soorten waterkrachtcentrales
Er zijn verschillende typen waterkrachtcentrales. Riviercentrales maken gebruik van de natuurlijke stroming van een rivier, vaak met een beperkt hoogteverschil. Stuwdamcentrales maken gebruik van het grote hoogteverschil gecreëerd door een stuwdam en een stuwmeer. Pompcentrales pompen water naar een hoger gelegen reservoir tijdens daluren met goedkope stroom, om het tijdens piekuren via turbines weer naar beneden te laten stromen en zo elektriciteit op te wekken. Daarnaast zijn er getijdencentrales die energie opwekken uit het verschil tussen eb en vloed, en centrales die gebruik maken van golfslagenergie. De keuze voor een type centrale hangt af van de geografische omstandigheden en het beschikbare water.
Voor- en nadelen
Waterkracht is een duurzame en betrouwbare energiebron zonder uitstoot van broeikasgassen tijdens de werking. Centrales kunnen snel worden op- en afgeschaald, wat ze geschikt maakt voor het opvangen van pieken en dalen in de energievraag. De levensduur van dammen en centrales is lang. Nadelen zijn onder meer de hoge initiële bouwkosten en de mogelijke impact op lokale ecosystemen door de aanleg van stuwdammen, zoals veranderingen in waterstanden, sedimenttransport en migratieproblemen voor vissen. Ook kan droogte door klimaatverandering de energieproductie beïnvloeden.
Vergelijkbare termen
Waterkrachtinstallatie
Gebruikte bronnen: