Vorm
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De uiterlijke gedaante van een bouwkundig object of element, bepaald door zijn contouren en ruimtelijke eigenschappen.
Omschrijving
In de bouwkunde verwijst 'vorm' naar de zichtbare configuratie of structuur van een bouwwerk of onderdeel daarvan. Dit omvat de afmetingen, lijnen, vlakken en volumes die samen de fysieke verschijning bepalen. Vorm is een fundamenteel aspect in zowel het technische ontwerp als de architectuur, waarbij het niet alleen de esthetiek beïnvloedt, maar ook functionele eigenschappen zoals stabiliteit, lichtinval en de interactie met de omgeving. Geometrische vormen zoals cirkels, vierkanten en rechthoeken spelen een belangrijke rol in architectonisch ontwerp. Materialen en bouwmethoden zijn medebepalend voor de mogelijke vormen. Traditionele materialen kunnen leiden tot eenvoudigere vormen, terwijl moderne technieken met materialen als beton en staal complexere en organische vormen mogelijk maken. De bekisting is bijvoorbeeld essentieel om betonspecie de gewenste vorm te geven voordat het verhardt. Ook bij wapeningsstaal komen verschillende vormen voor, zoals haarspelden of beugels. Vormgeving kan ook de identiteit van een gebouw bepalen.
Vorm in Architectuur en Gevoel
Vormen in architectuur kunnen invloed hebben op het menselijke gevoel en gedrag. Rechte, kubusachtige vormen worden soms geassocieerd met rationaliteit en scheiding, terwijl organische, rondere vormen als vriendelijker en harmonischer kunnen worden ervaren en de intuïtieve ontwikkeling kunnen beïnvloeden. Bouwen met aandacht voor de menselijke maat en organische vormen kan rustgevend werken en creativiteit bevorderen.
Vorm als mal of sjabloon
Naast de uiterlijke gedaante van een object, kan 'vorm' in de bouw ook verwijzen naar een mal of sjabloon. Dit is een (vaak herbruikbaar) hulpmiddel, zowel twee- als driedimensionaal, dat gebruikt wordt om materialen zoals klei of beton in een specifieke configuratie te brengen. Voorbeelden hiervan zijn mallen voor bakstenen (vormelingen) of gietmallen. Sjablonen worden specifiek gebruikt voor tweedimensionale vormen.
Vergelijkbare termen
Geometrie
Gebruikte bronnen: