Vikingstijl
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een bouw- en decoratiestijl uit de Vikingtijd, gekenmerkt door het gebruik van hout, gedetailleerd houtsnijwerk met geometrische patronen, dierlijke motieven en mythologische symbolen.
Omschrijving
De Vikingstijl is geworteld in de cultuur van Scandinavië gedurende de Vikingtijd (ongeveer 800-1050 n.Chr.). Hout was het voornaamste bouwmateriaal. De stijl manifesteert zich in bouwwerken zoals langhuizen en staafkerken, maar ook in schepen en diverse gebruiksvoorwerpen. Kenmerkend is rijkelijk houtsnijwerk met onder meer vlechtbanden, geometrische vormen, en afbeeldingen van dieren zoals draken en slangen. Deze decoraties hadden zowel een esthetische als een symbolische functie. Verschillende kunststijlen uit de Vikingtijd, zoals de Urnes-stijl, kenmerken zich door specifieke dierfiguren en patronen. De invloed van de Vikingstijl is vandaag de dag nog zichtbaar in traditionele Noorse architectuur en dient als inspiratiebron voor moderne ontwerpen.
Toepassingen en kenmerken
De Vikingstijl kwam tot uiting in verschillende bouwwerken en objecten. Viking langhuizen, typisch 15 tot 75 meter lang en 5 tot 7 meter breed, werden gebouwd met houten frames op stenen fundamenten. De muren konden van planken, boomstammen of vlechtwerk met leem zijn en liepen soms taps toe, vergelijkbaar met de vorm van schepen. Staafkerken, gebouwd na de kerstening van Noorwegen, zijn een prominent voorbeeld van Viking-geïnspireerde architectuur, waarbij houten staven de dragende elementen vormen. Ook Vikingschepen, zoals het Osebergschip, werden vaak verfraaid met gedetailleerd houtsnijwerk. De decoratieve elementen bevatten vaak mythologische motieven, zoals draken, en runenschrift kon ook voorkomen op bijvoorbeeld runenstenen. In de moderne tijd blijft de stijl een inspiratiebron, bijvoorbeeld in Noorse architectuur en kunstnijverheid.
Verschillende kunststijlen
Binnen de Vikingkunst worden diverse decoratieve stijlen onderscheiden. De Urnes-stijl, genoemd naar het houtsnijwerk van de staafkerk van Urnes, kenmerkt zich door slanke, gestileerde dierfiguren die vaak als banden of slangen zijn afgebeeld en verstrengeld zijn in asymmetrische patronen. Een andere stijl, de Jellinge-stijl, toont dierfiguren meer in profiel, vaak met gekrulde lippen, en minder verstrengeld dan in latere stijlen. Deze stijlen vertegenwoordigen de evolutie van Vikingkunst, beïnvloed door zowel inheemse tradities als externe contacten.
Vergelijkbare termen
Staafkerk
Gebruikte bronnen: